Умартасылыҡ серҙәре/6-сы дәрес: өлгөләр араһындағы айырма

Эстәлек юйылған Эстәлек өҫтәлгән
Dcljr (фекер алышыу | өлөш)
ә Dcljr Умартасылыҡ серҙәре. 6-сы дәрес битенең исемен үҙгәртте. Яңы исеме: Умартасылыҡ серҙәре/6-сы дәрес: subpage per Special:Diff/16177
Dcljr (фекер алышыу | өлөш)
+ attribution line copied from a similar page (with URL for this content); wikify list; Категория:Умартасылыҡ
1 юл:
<small>''Рубриканы Рафиҡ Ноғоманов алып бара. Мәҡәләләр 2012 йылғы «Башҡортостан» гәзитендә баҫылған http://bashgazet.ru/usadba/2662-ata-yki-re-orttar.html''</small>
[[File:Bienenkoenigin 43a.jpg|left|200px]]Был ҡорттарҙы һоро йәки әре ҡорттар тип йөрөтәләр. Кәрәҙ күҙәнәктәрендә 24 көндә үҫеп сыға улар. Оҙонлоғо уртаса 15 — 17 мм, ә ауырлығы 200—220 мг самаһы була.
 
[[File:Bienenkoenigin 43a.jpg|left|200px]]
[[File:Bienenkoenigin 43a.jpg|left|200px]]Был ҡорттарҙы һоро йәки әре ҡорттар тип йөрөтәләр. Кәрәҙ күҙәнәктәрендә 24 көндә үҫеп сыға улар. Оҙонлоғо уртаса 15 — 17 мм, ә ауырлығы 200—220 мг самаһы була.
 
Әре ҡорттар йәйгеһен, ҡорт айырған осорҙа, бер генә эш башҡара — инә ҡорттарҙы аталандыра, умарта эсендә ғаиләлә башҡа бер ниндәй ҙә эш башҡармай. Бал күпләп килһә, эшсе ҡорттар ата ҡорттарға иғтибар итмәй, улар йәй буйы бал ашап тик ята.
Юл 9 ⟶ 12:
== Быны беләһегеҙме? ==
 
* Күп кенә халыҡтарҙа элек-электән бал ҡорто егәрлелек, теүәллек, үҙ ғаиләһенә сикһеҙ бирелгәнлек билдәһе булып һаналған.
* Тәбиғәттә бал йыйыусы бал ҡорттарынан тыш, уларҙың яҡын «ҡәрҙәштәре» — яңғыҙаҡ ҡорттар ҙа була. Улар араһында мегахилдар, мелиттар, мелиттургтар, евцерҙар, андрендар, рофиттар, номиҙар һәм башҡалар бар. Рәсәйҙә бындай ҡорттарҙың 200-ҙән ашыу төрө иҫәпләнә.
 
* Бал ҡорттары — үҙ ояларының һаҡсылары. Уғры ҡорттарҙан «рөхсәт ҡағыҙы» һорап тормайҙар, уларҙы шунда уҡ, теләһә ниндәй башҡа ғаилә ҡорттарын таныған һымаҡ, еҫенән беләләр. Һәр бал ҡорто ғаиләһенең үҙенең генә үҙенсәлекле еҫе була.
— Тәбиғәттә бал йыйыусы бал ҡорттарынан тыш, уларҙың яҡын «ҡәрҙәштәре» — яңғыҙаҡ ҡорттар ҙа була. Улар араһында мегахилдар, мелиттар, мелиттургтар, евцерҙар, андрендар, рофиттар, номиҙар һәм башҡалар бар. Рәсәйҙә бындай ҡорттарҙың 200-ҙән ашыу төрө иҫәпләнә.
* Инә ҡорт ата (әре) ҡорттан барлығы бер генә тапҡыр аталана, уның орлоғон махсус урында һаҡлай һәм,үҙенә ҡасан кәрәк, шул саҡта ғына, ҡорт күкәйҙәрен аталандырыу өсөн файҙалана.
 
* Инә ҡорт ҡарышлауығы биш көн йәшәү эсендә ҙурлыҡҡа 3 мең тапҡырға үҫә, ә эшсе ҡорт — 1,5 мең тапҡырға.
— Бал ҡорттары — үҙ ояларының һаҡсылары. Уғры ҡорттарҙан «рөхсәт ҡағыҙы» һорап тормайҙар, уларҙы шунда уҡ, теләһә ниндәй башҡа ғаилә ҡорттарын таныған һымаҡ, еҫенән беләләр. Һәр бал ҡорто ғаиләһенең үҙенең генә үҙенсәлекле еҫе була.
* Инә ҡорт башҡа ҡорттарға ҡарағанда 50 — 60 тапҡырға оҙағыраҡ йәшәй.
 
* Инә ҡорт йәйен тәүлегенә 2000-гә тиклем, ә иң күбендә 3500-гә ҡәҙәр йомортҡа һалыуға һәләтле. Был йомортҡаларҙың ауырлығы инә ҡорттоң үҙенең ауырлығынан ике тапҡырҙан ашыуыраҡҡа артып китә.
— Инә ҡорт ата (әре) ҡорттан барлығы бер генә тапҡыр аталана, уның орлоғон махсус урында һаҡлай һәм,үҙенә ҡасан кәрәк, шул саҡта ғына, ҡорт күкәйҙәрен аталандырыу өсөн файҙалана.
* Әре ҡорттар ифрат дуҫтарса мөнәсәбәттә йәшәй. Уларҙың үҙ-ара «көрмәкләшеп һуғышыу» осрағын бер генә умартасының да күргәне юҡ әле.
 
* Үҙҙәренең тәбиғәте буйынса космополит булған әре ҡорттар ниндәй ҙә булһа ҡәрҙәшлек сиген белмәй. Теләһә ниндәй бал ҡорто ғаиләһенә иркенләп барып инә алалар, үҙ «өй»өндә кеүек тоялар һәм үҙҙәрен шулай тоталар.
— Инә ҡорт ҡарышлауығы биш көн йәшәү эсендә ҙурлыҡҡа 3 мең тапҡырға үҫә, ә эшсе ҡорт — 1,5 мең тапҡырға.
* Ҡорттарҙың умартанан әре ҡорттарҙы туҡмап ҡыуып сығарыуы бал йыйыуҙың тамамланыуын аңлата.
 
— Инә ҡорт башҡа ҡорттарға ҡарағанда 50 — 60 тапҡырға оҙағыраҡ йәшәй.
 
— Инә ҡорт йәйен тәүлегенә 2000-гә тиклем, ә иң күбендә 3500-гә ҡәҙәр йомортҡа һалыуға һәләтле. Был йомортҡаларҙың ауырлығы инә ҡорттоң үҙенең ауырлығынан ике тапҡырҙан ашыуыраҡҡа артып китә.
 
— Әре ҡорттар ифрат дуҫтарса мөнәсәбәттә йәшәй. Уларҙың үҙ-ара «көрмәкләшеп һуғышыу» осрағын бер генә умартасының да күргәне юҡ әле.
 
— Үҙҙәренең тәбиғәте буйынса космополит булған әре ҡорттар ниндәй ҙә булһа ҡәрҙәшлек сиген белмәй. Теләһә ниндәй бал ҡорто ғаиләһенә иркенләп барып инә алалар, үҙ «өй»өндә кеүек тоялар һәм үҙҙәрен шулай тоталар.
 
— Ҡорттарҙың умартанан әре ҡорттарҙы туҡмап ҡыуып сығарыуы бал йыйыуҙың тамамланыуын аңлата.
 
[[Категория:Умартасылыҡ]]
[[Category:!Main category]]