Аҙашҡан быуын: өлгөләр араһындағы айырма

* …..."Хаҡиҡәт ҡайҙалыр эргәлә", — тигән популяр әйтем бар («Истина где-то рядом»). Һәм уйланырға һәләтле һәр кеше ана шул хәҡиҡәтте эҙләү менән мәшғүл. Ундай кешеләрҙең һәр кеме тиерлек үҙе тирәләй күпмелер йәмәғәт туплауға ла өлгәшкән. Шул уҡ Цойҙар, Высоцкийҙар ҙа «ҡайҙалыр хаҡиҡәт эргәһендә» йөрөнөләр-йөрөнөләр, әммә ул хаҡиҡәттең барыбер асылына барып етә алмай үлеп киттеләр. Үҙебеҙҙең башҡорт зыялыларынан да күп кенәләре ана шулай хаҡиҡәт тирәләй өйрөлөп ғүмерҙәрен уҙғарҙы һәм уҙғара…уҙғара...

* …Ҡөръәндә бит бөтә мөһим һорауҙарға ла яуаптар бар. Ул китаптың икенсе исемдәре лә — «етәкселек итеүсе», «дөрөҫлөктө ялғандан айырыусы». Йәғни, Ҡөръән — тап ана шул күптәр таба алмаған инструкция ул, һәм ниндәйҙер айырым кеше тарафынан да уйлап сығарылмаған, ә беҙҙе бар иткән һәм беҙҙе иң яҡшы белгән Аллаһ тарафынан беҙҙең өсөн ебәрелгән…ебәрелгән... Ә ниңә кешеләр Ҡөръән менән етәкселек итергә теләмәйҙәр? Беренсенән, күптәргә тәкәбберлек ҡамасаулаһа, икенсенән, ҡайһы берәүҙәр хаҡиҡәтте ҡабул итә белмәй…белмәй...

* …Тик...Тик Аллаһ күрһәткәнсә йәшәп кенә кеше хаҡиҡәтте асыр, ысынлап та уңышҡа ирешер һәм был донъяла ла, теге донъяла ла ысын бәхетен табыр. «Ислам» һүҙе лә бит «тыныслыҡ», «сәләмәтлек» тигән һүҙҙәрҙән яһалған.

* …..."Мосолман туғанығыҙға үҙегеҙгә теләгән кеүек яҡшылыҡ теләй башламайынса, иманығыҙ камил булмаҫ". Мөхәммәт пәйғәмбәр ғәләйһиссәләм Аллаһы Тәғәлә Ҡөръәндә әйтә: «Иманлылар — бер-береһенә туғандар…туғандар...», — ти («Бүлмәләр» сүрәһе, 49:10 йыйынтыҡтарынан). Үҙ мосолман туғаныңа үпкә тотоу бик хөрт ғәмәл һанала. Мөхәммәт пәйғәмбәр (саллаллаһү ғаләйһи үә сәлләм) әйткән: «Бер генә мосолманға ла үҙенең дини туғанына өс көндән артыҡ үпкәләп йөрөргә ҡушылмай. Әгәр уларҙың үҙ-ара үпкәләшеүҙәре ошо ваҡыттан артығыраҡҡа һуҙылды икән, ул саҡта берәүһе икенсеһенә барып сәләм бирергә тейеш. Әгәр тегеһе яуап итеп сәләм бирһә, ул саҡта икеһе лә әжерен алыр. Әгәр яуап итеп сәләм бирмәһә, ул үҙенең дә, теге кешенең дә гонаһын үҙенә йөкмәр. Ә бер-береһенә сәләм биргән мосолмандар, улар, тимәк, бер-береһенә үпкә тотмайҙар» (Әбү Дауыт хәҙистәр йыйынтығынан).

Ололар элек сирҙе рәнйеү тип атайҙар ине. Әгәр көйөп кенә бараһың икән, ашҡаҙан-эсәктә сей яра яһала, һарыу ҡайнау бауырҙы емерә, иргәләшеп кенә тороуҙан талаҡ таша, күрәлмаусанлыҡ — күҙгә бәрә, йоҡоһоҙлоҡ, баш сирҙәренә алып килә…килә... Күңел рәнйеше, кисерә белмәүҙән дә (хатта үҙ-үҙенә аяуһыҙҙар була) яманыраҡ ҡыйралыш булмайҙыр эсеңдә.

Ер ҡуйынына һалып аятын уҡытҡас, барсаһы ла эркелешеп тә, берәмләп тә һурылып-һурылып ҡайтып бөттөләр. Иңемдәге ҡара ҡайғыларым менән ойоғанмын. Һандуғас һайрауына уянып киттем…киттем... Баш осомда ғына, тәҙрәгә һырылып ҡына һайрай! Шундай өҙөлөп-өҙөлөп, көслө итеп, йән әрнеүе менән! Ҡай мәл башлағандыр, таң һыҙылғанса туҡтаманы. Ни тип кенә әйтәһе килгәндер инде…инде...? Ошоғаса ла, аҙаҡ та бындай ҙа әрнеүле йырҙы ишетмәнем…ишетмәнем...