Тормош һабаҡтары. 9 класс: өлгөләр араһындағы айырма
Эстәлек юйылған Эстәлек өҫтәлгән
Айсар (фекер алышыу | өлөш) |
Айсар (фекер алышыу | өлөш) |
||
52 юл:
Башҡортостан телевидениеһы студияһында эшләү дәүерендә Әнүәр Әбүбәкер улы Талха Ғиниәтуллин әҫәре буйынса «Миҙал» нәфис фильмын, «Президент бүләге» тигән ҡыҫҡа метражлы фильм, ике сериялы «Һарығолаҡ» нәфис фильмын (яҙыусы Рамаҙан Өмөтбаев әҫәре буйынса) төшөрә.
== Һынлы сәнғәт ==
=== ҺЫНЛЫ СӘНҒӘТ, СКУЛЬПТУРА, АРХИТЕКТУРА ===
==== Һынлы сәнғәт һәм рәссамдар ==== Башҡорт милли сәнғәтендә һынлы сәнғәт (изобразительное искусство), төҫлө һүрәт (живопись) айырым бер әһәмиәтле урын тота. Сөнки был
Ағас һырлау, күнгә биҙәк һалыу, биҙәнеү әйберҙәре кеүек нескә зауыҡ талап иткән әйберҙәр эшләү, сигеү-
Мәҙәниәттең бөтөн тармаҡтары кеүек үк, XIX быуаттың 20—30 йылдарында һынлы сәнғәт, төҫлө һүрәт, сәнғәт төрө булараҡ, ныҡлы үҫеш ала башлай. Илдәге революцион үҙгәрештәрҙән һуң был йүнәлеш ғилми нигеҙҙә алға китә. Һынлы, төҫлө һүрәт ғилеме үҫешенә, әлбиттә, халыҡтың фекерләүе һәм ғәмәли эштәре нигеҙ була.
Юл 62 ⟶ 63:
Был йылдарҙа Өфөлә бик күп сәнғәт оҫтаханалары барлыҡҡа килә. Тимер юлсылар клубы эргәһендә — А.П. Лежнев ҡулы аҫтында, ә В.И. Ленин исемендәге клуб эргәһендә Ҡ.С. Дәүләткилдеев етәкселегендә изостудиялар эшләй башлай. Башҡорт һынлы сәнғәтенең формалашыуында рәссам Д.Д. Бурлюктың йоғонтоһо көслө була.
1919 йылда Пролетариат художество музейы (М.В. Нестеров исемендәге Художество музейы)
Драма, опера һәм балет театрҙары өсөн сәхнә биҙәү сәнғәте барлыҡҡа килә. Сәхнә биҙәү сәнғәте — айырым бер тармаҡ. Бөгөнгө көндә республикабыҙҙа театрҙар байтаҡ. Өфө дәүләт сәнғәт академияһының һынлы сәнғәт факультетында театр өсөн махсус рәссамдар әҙерләнә. М.Н. Арыҫланов, Ғ.Ш. Имашева, С.Н. Яҡшыбаев,
Мөхәммәт Арыҫланов, С.И. Никандровтар тәүге театр рәссамдары була. Артабан улар сафына сәхнә биҙәү буйынса оҫталар Р. М. Арыҫланов, Н. Ғ. Байбурин, Т. Ғ. Еникеевтар өҫтәлә.
=== Мөхәммәт Нуриәхмәт улы Арыҫланов (1910—2003) ===
1934—1936 йылдарҙа Баймаҡ колхоз-совхоз театрында, 1936—1944 йылдарҙа Башҡорт академия драма театрында, 1938—1980 йылдарҙа Башҡорт опера һәм балет театрында баш рәссам булып эшләй. 200-ҙән ашыу спектаклде биҙәй ул. Бер үк ваҡытта Өфө сәнғәт училищеһында һәм Өфө дәүләт сәнғәт институтында
Ул сәхнәгә ҡуйыласаҡ әҫәрҙәрҙең йөкмәткеһен, идея йүнәлешен тәрән тойоп, күңеле менән һиҙеп ижад итә һәм әҫәр йөкмәткеһен асыуға тос өлөш индерә. Уның биҙәү оҫталығы бик юғары баһалана. Ул режиссерҙар менән һәр ваҡыт фекерҙәш булып эшләй. Заһир Исмәғилевтең «Салауат Юлаев» (1955), «Шәүрә» (1963), Халиҡ Займов менән А. Б. Чугаевтың «Ҡара йөҙҙәр» (1965), Лев Степановтың «Сыңрау торна» (1953) милли музыкаль спектаклдәрен, А. П. Бородиндың «Кенәз Игорь», П. И.
Мөхәммәт Нуриәхмәт улы
«1943 йылда Башҡортостан хөкүмәте опера театры фойеһын биҙәү бурысы йөкмәтте. Фойеның баҫҡыстарының өҫ яғында киң ҡоласлы панно төшөрөргә кәрәк булды.
Юл 83 ⟶ 84:
Миңә бик ҙур оҫтахана бирҙеләр. Бөгөнгө көндә унда театр музейы урынлашҡан. Мин ең һыҙғанып эшләй башланым. Минең эргәмә эш араһында ваҡыт арттырып Арыҫлан Мөбәрәков ингеләп сыҡты. Мин Салауат Юлаев образын уға ҡарап ижад иттем. Булат Имашев, Хәләф Сафиуллин, Фәйзи Ғәскәров, Хажи Бохарскийҙар эшем менән ҡыҙыҡһынып, хуплап торҙолар.
Оҫтаханамда Александр Тюлькин менән Анатолий Лежневты һәр саҡ ихлас көтөп алдым. Улар ҙа мине илһамландырҙы, файҙалы кәңәштәр бирҙе. Скульптор
Беҙ сәнғәт тураһында ла, Емельян Пугачев етәкселегендәге Крәҫтиәндәр һуғышы хаҡында ла туҡтауһыҙ әңгәмә алып бара инек. Мәскәүҙән эвакуацияланған рәссамдарҙан төҙөлгән ҡабул итеү комиссияһы эшемде яҡшы баһаланы. Паннола Пугачев етәкселегендәге Крәҫтиәндәр һуғышы менән Бөйөк Ватан һуғышы күренештәре аша башҡорт менән рус халыҡтарының тарихи яҙмыштарының айырылғыһыҙ булыуын сағылдырғайным...
...Миңә 90 йәш. Үткән юлыма ҡайырылып ҡарайым да, күңелемде ҡыуаныс тойғоһо солғап ала. Мин ысынлап та бәхетлемен. Ижадымдың яратҡан илемдең сәнғәтенә тос өлөш индереүе өсөн дә, улым менән ейәнсәремдең минең юлымдан китеп, сәнғәткә хеҙмәт итеүҙәренә лә, заман йәштәренең юғары сәнғәткә
===Ғәлиә Шакир ҡыҙы Имашева (1914—1995)===▼
Ғ. Имашева — башҡорт профессиональ театр декорацияһы сәнғәтенә нигеҙ һалыусыларҙың береһе. Ул башҡорт ҡатын-ҡыҙҙары араһынан беренсе профессиональ рәссам.▼
Ғ.Ш. Имашева Алтай крайы Камень ҡалаһында тыуа. Өфө сәнғәт техникумында Ҡ.С. Дәүләткилдеев һәм А.Э. Тюлькин класында уҡый. Ул бәләкәйҙән сәнғәт донъяһына ғашиҡ була. ▼
▲=== Ғәлиә Шакир ҡыҙы Имашева (1914—1995) ===
▲
▲Ғ.Ш. Имашева Алтай крайы Камень ҡалаһында тыуа. Өфө сәнғәт техникумында Ҡ. С. Дәүләткилдеев һәм А. Э. Тюлькин класында уҡый. Ул бәләкәйҙән сәнғәт донъяһына ғашиҡ була.
Шуның өсөн дә техникум тамамлағас та Өфө художество музейында экскурсовод булып эшләй башлай. Музейҙа бер кем юҡ саҡта ла рәссамдарҙың һүрәттәре янына килеп оҙаҡ-оҙаҡ һоҡланып ҡарап тора.
Юл 283 ⟶ 286:
#Ә. Ситдиҡова ижадының үҙенсәлеге нимәлә?
Рәссамдарҙың төп картиналарын атағыҙ.
==Башҡорт һынлы сәнғәтенең артабанғы үҫеше (Байҡау яһау )==
|