Викидәреслек

Йырҙарҙа — халыҡ тарихы: өлгөләр араһындағы айырма

Интерактивная навигация по истории
← Алдағы үҙгәртеүКиләһе үҙгәртеү →
Эстәлек юйылған Эстәлек өҫтәлгән
ВизуальВикитекст
Үҙгәртеү аңлатмаһы юҡ
Үҙгәртеү аңлатмаһы юҡ
28 юл:
 
'''I күренеш'''
''{{rem| Ҡурайҙа «Сыңрау торна» көйө яңғырай. Экранда егет атта сабып уҙа.''}}
 
'''1-се алып барыусы''' (''хисләнеп''). Борон Урал аръяғында бик данлыҡлы, көслө батыр йәшәгән. Барыр ергә минутында алып барып еткергән күк толпары ла булған. Тирә—йүндә унан да зирәгерәк, аҡыллыраҡ кеше табылмаған. Тыуған иле өсөн йәнен ҡорбан итергә әҙер торған, иленә килгән яуҙы аяуһыҙ ҡырған, үҙ халҡын, ер—һыуын дошманға һис бирмәгән, ти ул.
 
''{{rem|Артҡы планда ҡылыс алышы һүрәтләнә. Бер аҙҙан дошман ҡурҡып ҡаса. Буранбай ташҡа баҫып «Азамат» көйөн ҡурайҙа һыҙҙыра.
Экранда — шат ата-әсә йылмая, ҡыҙҙары Нәркәс, күбәләктәй талпынып, ҡулдарын сәпәкәйләй''}}
 
'''II күренеш'''
56 юл:
'''III күренеш'''
''{{rem|Экранда бәпестең дүрт тағанлап атларға өйрәнгән, сыбыҡ ат өҫтөндә сапҡан мәлдәре күрһәтелә''}}
 
'''3-сө алып барыусы'''. Балаҡай ай үҫәһен көн үҫә, йыл үҫәһен ай үҫә.
64 юл:
'''Аҡһаҡалдар''' ''(бер тауыштан)'' Афарин! Атаһынан да уҙҙыра был егет!
 
''{{rem|Экранда йәмле тәбиғәт ҡосағында егет ҡурайҙа уйнай''}}
 
'''1-се алып барыусы'''. Егет ҡорона еткәндә ул, ысынлап та, атаһына ла ҡарағанда көслөрәк, мәргәнерәк була. «Атанан күргән — уҡ юнған», тигәндәй, уның шәп ҡурайсы булараҡ та даны тарала.
70 юл:
'''IV күренеш'''
''{{rem|Экранда яҙғы сауҡалыҡ, елгә сайҡалған ҡайындар араһында ҡоштар һайрай.''}}
 
'''2-се алып барыусы'''. Һау сағымда башлы-күҙле итеп ҡалайым, тип, атаһы улын кәләш алырға димләй. «Күк толпарҙан тыуған күк дүнәнде бирәм үҙеңә», — ти.
76 юл:
''Йәйҙең матур бер көнөндә Азамат дуҫы Алтынсура менән күрше ауылға киске уйынға килә. Аттарын туғайға үлән утларға ебәрәләр.
 
{{rem| Экранда «Шишмә буйында» бейеүе күрһәтелә.''}}
 
'''V күренеш'''
 
''{{rem|Аҡланда уйын-көлкө, йыр-бейеү ойошторолған''}}
 
'''Алтынсура'''. Таныш булығыҙ! Был Урал армыттарындағы Таулыҡай ауылы егете Азамат батыр булыр.
86 юл:
'''Азамат'''. Хәйерле кис, тиҫтерҙәрем!
 
''{{rem|Ауыл йәштәре ҡурай көйөнә таҡмаҡ әйтә.}}
<poem> Уйын уйнау — ҡор түгел,
Йәш-елкенсәк йолаһы.
96 юл:
Сәсмәй, бойоҡ итерме?</poem>''
 
''{{rem|Азамат итәғәтле йылмайып баш эйә һәм күптән инде оҡшатып йөрөгән ҡыҙын, Заһиҙәне, ҡулындағы ҡулъяулығынан тотоп, бейергә саҡыра. Һылыу Заһиҙә менән «Еҙ үксә» көйөнә уртаға сығып бейейҙәр''}}
 
'' <poem> — Ил аралап килгәнһең,
117 юл:
'''VI күренеш'''
 
''{{rem|Азамат менән Заһиҙә ҡулға-ҡул тотоношоп баҫып торалар ҙа бер аҙҙан теләр—теләмәҫ кенә айырылып китәләр.
 
«Каруанһарай» төркөмө башҡарыуында «Сыңрау торна» моңо яңғырай''}}
 
'''1-се алып барыусы'''.
147 юл:
— Батыр бул! ''(Улының яурындарынан ҡаға)'' Тоҡомобоҙға тап төшөрмә! Илгә килгән дошманды аяуһыҙ ҡыр! Илеңә, ырыуыңа тоғро бул! Шунда ғына бәхетле булырһың! Ир бәхете — илдең азат йәшәүендә ул! Васыят был...Хәҙер үк иң ышаныслы кешеләрҙән ғәскәр тупла! ''Бәләкәй бетеү—төйөнсөккә тыуған ер тупрағын һалып, улына бирә.''
 
''{{rem| Башҡорт халыҡ йыры «Урал» яңғырай''.}}
 
''' IX күренеш'''
 
''{{rem|Экранда — «Кинйә» '' нәфис фильмынан яу күренештәре.}}
 
'''2-се алып барыусы'''. Йәш батыр, тирә—яҡҡа оран һалып, ғәскәр туплай, ил менән яуға әҙерләнә. Ысынлап та, күп тә үтмәй, илде яу баҫа. Азамат батыр уҡсы— яугирҙәре менән күҙ күреме ерҙән уҡ атып, һөңгө сөйөп, дошмандарҙы аяуһыҙ ҡыра.
161 юл:
Шул ваҡыттан алып торналар тауышына оҡшаған моңдо «Сыңрау торна» көйө тип йөрөтәләр. Ә алыш барған ергә Яугүл тип исем бирәләр. Уның икенсе атамаһы — Ҡолтабан. Ул Баймаҡ районында, Сибайҙан 10—15 саҡрым көньяҡта ята.
 
''{{rem|Экранда — Рәми Ғарипов портреты (1932—1977'')}}
 
'''1-се алып барыусы'''
«https://ba.wikibooks.org/wiki/Йырҙарҙа_—_халыҡ_тарихы» битенән алынған