Салауатты тотоп биргән һатлыҡтар: өлгөләр араһындағы айырма

Эстәлек юйылған Эстәлек өҫтәлгән
Үҙгәртеү аңлатмаһы юҡ
Үҙгәртеү аңлатмаһы юҡ
3 юл:
'''И. М. Гвоздикованың документаль тикшеренеүҙәренән'''
 
Инга Михайловна Гвоздикова '''Үҙәк дәүләт хәрби-тарихи архивы''' материалдары араһында 1792 йылда яҙылған '''мишәр старшиналары''' Мөҡсин һәм ЙәмһүрЯмғур Әбдесәләмовтарҙы, Ишмөхәмәт Сөләймәновты һәм Бәхтийәр Янышевты обер-офицер чины менән бүләкләү үтенесен табып ала. Рапортҡа ҡушымта итеп 54 документ та күрһәтелгән була. Уларҙың иң төп «ҡаҙанышы» тип Крәҫтиәндәр һуғышы йылдарында баш күтәргән райондарҙа ҡырғын (каратель) экспедициялары һәм полиция тикшеренеүҙәрендә ҡатнашыуҙары күрһәтелгән була.
 
'''Мөҡсин Әбдесәләмов''' батшабикәгә тапшырған яҙыуында «баш яуыз Салауатты» тотоп биреүҙә ҡатнашыуы менән маҡтанған. Улар шулай уҡ ата-бабаларының да шуға оҡшаш «батырлыҡтарын» раҫлаған ике тиҫтәнән артыҡ документ ҡушып биргән.
25 юл:
Баш күтәреүселәрҙе эҙәрлекләүҙә туплаған ҙур тәжрибә ярап ҡала. Язалау ғәскәрҙәре командирҙары эштә һыналған баш күтәреүселәрҙе алдау һәм унан ары ҡамап тотоу маҡсаты менән воүластарға тоғро башҡорт-мишәр командаларын аҫтыртын ебәреү тактикаһы ҡулланыла.
 
Салауат һәм уның иптәштәре, баш күтәреүселәрҙең ниндәйҙер отряды уға ҡушылырға килгән икән тип алданып ҡына , мөҡсин командаһын үҙенә яҡын ебәргәндер, тип уйларға кәрәк.
 
Күп йылдар үткәс, 1791 йылда, ә унан ары 1793 йылда, офицер чинына үҙенең хоҡуҡтарын нигеҙләп мөҡсин Әбдесәләмов Екатерина II батшабикәгә биргән үтенес ҡағыҙында: «Мин ул «яһил»ың уң ҡулы — Салауат Юлаевты тотоп властарға бирҙем», — тп яҙа, әуның ҡустыһы йөҙ башлығы Ямғур шулай уҡ ҡәтғи итеп: «Яуыздың енәйәттәше Салаватка Юлаевты тотҡанда мин дә бар инем — уны мин тоттом», — тип белдерә.
 
Мөҡсин менән Ямғур Әбдесәләмовтар, Салауатты тотоп, үҙенең командаһы менән килеп өлгөргән поручик Лесковскийға тапшыра, поручик был турала шунда уҡ үҙенең командирына хәбәр итә. Хәбәргә Аршеневский шул тиклем шатлана, ул, әсирҙе үҙенә алып килгәнде лә көтмәйенсә, бертнисә сәғәттән һуң отряды менән Ҡалмыҡ (хәҙерге Ҡалмаҡлар) ауылында ҡаршылай. Шунда Салауаттан беренсе һорау алына.
 
== Аталары юлынан... ==
 
 
«» <poem> </poem> == == —