Башҡорт теле/Һүҙлектәр/Биология: өлгөләр араһындағы айырма

Эстәлек юйылған Эстәлек өҫтәлгән
70 юл:
 
'''А'''
* Авран лекарственный - Дарыу ҡырлуты
* Алтей лекарственный (бобовые) - Алтей үләне
* Арктоус альпийский - Арктоус
* Астрагал ветвистый - Тарбаҡлы астрагал
* Астрагал Гельма - Гельм астрагалы
* Астрагал скальный, камнеломный - Тау астрагалы
* Астрагал Карелина - Карелин астрагалы
* Астрагал Клера - Клер астрагалы
* Астрагал норвежский, сочевичниковый - Норвегия астрагалы
* Астрагал песчаный - Ҡом астрагалы
* Астрагал рогоплодный - Моронло астрагал
 
'''Б'''
* Багульник болотный - Һаҙанаҡ
* Баранец обыкновенный (баранцовые) - Һапһыҙ көкөрт үләне
* Бессмертник, цмин песчаный - Шиңмәҫгөл
* Болотный мирт обыкновенный (хамедафне болотный) - Һаҙ мирты
* Болотоцветник щитолистный - Ҡалҡан япраҡлы һыу гөлө
* Большеголовник (рапонтикум) серпуховидный - Дөйәбаш үлән
* Бровник одноклубневый - Ялған аҡһырғаҡ
 
'''В'''
''Валериановые'':
* Валериана аптечная (лекарственная) - Бесәй үләне
* Валериана клубневая - Бүлбеле бесәй үләне
* Венерин башмачок пятнистый – сыбар кәкүк ситеге
* Венерин башмачок вздутый (крупноцветковый) - Әҙрәсгөл
* Венерин башмачок настоящий - Кәкүк ситеге
* Вероника крапиволистная - Эре юшан
* Ветреничка уральская - Урал елбәгәйе
* Водяника гермафродитная - Һаҙ емеше
* Водяной орех сибирский, чилим - Һыу сәтләүеге
* Володушка многожилковая - Туманаҡ
 
'''Г'''
* Гвоздика иглолистная - Энә япраҡлы ҡәнәфер
* Гвоздика узколепестная - Ҡыйғас ҡәнәфер
* Гвоздика уральская - Урал ҡәнәфере
* Гладиолус (шпажник) тонкий - Мунсаҡгөл
* Глобулярия (шаровница) крапчатая - Һипкелле йомрогөл
* Головчатка уральская - Тумалаҡ гөл
* Гониолимон красноватый - Ҡыҙғылт гониолимон
* Горечавка лежачая - Түшәлмә бабаҫыр уты
* Горечавник бородатый - Һаҡаллы бабаҫыр уты
* Горошек многостебельный - күп һабаҡлы кәрешкә
* Горькуша (соссюрея) мелкоцветковая - бөрсөклө билсән
* Горькуша уральская - Урал билсәне
* Гроздовник виргинский - виргин тәлгәш үләне
* Гроздовник многораздельный - Айырса тәлгәш үлән
* Гроздовник полулунный - Тәлгәш ҡаҙаяҡ
* Гудайера ползучая - Ят үлән
 
'''Д'''
* Девясил высокий - Андыҙ
* Дендрантема Завадского - Дендрантема гөлө
* Дремлик болотный - Һаҙ баҙыҡайы
* Дремлик тёмно-красный - Ҡыҙыл баҙыҡай
* Дриада восьмилепестковая - Дриада
* Дубровник чесночный - Туйраут
 
'''Е'''
134 юл:
 
'''Ж'''
* Живокость уральская - Таҡыябаш ҡыңғырау
* Жирянка обыкновенная - Быума үләне
* Житняк ломкий (сибирский) - Арышбаш
 
'''З'''
* Зигаденус сибирский - Себер зигаденусы
* Зимолюбка зонтичная - Сатырлы ҡышһөйәр
* Золототысячник болотный - Һаҙ һарыгүҙе
* Зопник колючий - Сәнскеле майсыбыҡ
 
'''И'''
* Ива арктическая - Арктика талы
* Ива голубаватая (Старке) - Старк талы
* Ива грушанколистная - Һыу талы
* Ива деревцевидная - Ҡаты тал
* Ива черничная - Бүре талы
* Ирис (касатик) жёлтый - Һары ирис
* Ирис (касатик) низкий - Тәпәш ирис
* Ирис (касатик) сибирский - Себер ирисы
 
'''К'''
* Калипсо луковичная - Бүлбеле калипсо
* Камнеломка болотная - Һаҙлыҡ таутишәре
* Катран татарский - Майлут
* Качим Патрэна - Дауыл уты
* Качим триждыветвистый - Тетелмә дауыл уты
* Качим уральский - Урал дауыл уты
* Кермек каспийский - Каспий татырланы
* Кермек полукустарниковый - Ҡыуаҡлы татырлан
* Кермек толстокорневой - Татырлан
* Клевер альпийский - Ҡарғабаш
* Клюква болотная (четырёхлепестная) - Мүк үләне
* Клюква мелкоплодная - Ваҡ мүк үләне
* Княженика, костяника арктическая - Бикә үләне
* Ковыль Залесского - Залесский ҡылғаны
* Ковыль Коржинского - Коржинский ҡылғаны
* Ковыль красивейший - Күркәм ҡылған
* Ковыль Лессинга - Лессинг ҡылғаны
* Ковыль опушеннолистный - Йөнтәҫ япраҡлы ҡылған
* Ковыль перистый - Дөйә ҡылғаны
* Ковыль сарептский (тырсик) - Сарепт ҡылғаны
* Козелец голый - Рупрехт еҫлегөлө
* Кокушник ароматнейший - Еҫле кәкүк әшәлсәһе
* Кокушник длиннорогий - Кәкүк әшәлсәһе
* Колосняк акмолинский - Акмолинск тауғыяғы
* Колосняк гигантский (кистистый) Клокова - Клоков тауғыяғы
* Копеечник Гмелина - Гмелин тәңкә гөлө
* Копеечник крупноцветковый - Эре тәңкәгөл
* Копеечник Разумовского - Разумовский тәңкәгөлө
* Копеечник серебристолистный - Аласуҡ
* Коротколепестник реснитчатый - Керпек япрағүлән
* Костенец зелёный - Йәшел таш ҡаҙаяғы
* Костяника арктическая - Бикә үләне
* Костяника хмелелистная - Ҡыҙыл бөрлөгән
* Кубышка малая - Кесе томбойоҡ
* Курильский чай кустарниковый - Курил сәйе
 
'''Л'''
* Лаготис уральский - Урал лаготисы
* Ладьян трёхнадрезанный - Айырсалы сәскә
* Лазурник трёхлопастный - Күксин
* Лапчатка песчанистая - Ҡаҙ үләне
* Лапчатка шелковая - Ебәк ҡаҙ үләне
* Лапчатка Эверсманна - Эверсманн ҡаҙ үләне
* Лен жилковатый - Селтәр япраҡлы етен
* Лен уральский - Урал етене
* Липарис Лёзеля - Лезел липарис
* Лисохвост сизый - Күк төлкөғойроҡ
* Ллойдия поздняя - Көҙгө ллойдия
* Лук желтеющий - Һарғылт йыуа
* Лук косой - Оҫҡон йыуаһы
* Лук плевокорневищный - Тамырсалы йыуа
* Лук поникающий - Ҡалмыҡ йыуаһы
* Лук привлекательный - Күркәм йыуа
* Лук черемша - Һаҫы йыуа
* Льнянка алтайская - Алтай етенүләне
* Льнянка слабая - Нескә етенүлән
* Люцерна сетчатая - Селтәрле люцерна
* Лядвенец просмотренный - Йыланҡуҙаҡ
 
'''М'''
* Меч-трава обыкновенная - Ҡылысүлән
* Минуарция Гельма - Гельм минуарцияһы
* Минуарция Крашенинникова - Крашенинников минуарцияһы
* Многорядник Брауна - Браун ҡаҙаяғы
* Морошка приземистая - Һаҙ үләне
* Мытник плотный - Ҡанлгөл
* Мытник скипетровидный - Ябай кәкүк тубылғыһы
* Мытник Эдера - Эдер тубылғыһы
* Мякотница однолистная - Һырғаҡлы яңғыҙ япраҡ
 
'''Н'''
* Надбровник безлистный - Япраҡһыҙ эйәгүлән
* Незабудочник уральский - Нескәгөл
* Неоттианта клобучковая - Алһыу әшәлсә
* Норичник Скополя - Сираж
 
'''О'''
* Осока богемская - Оҙон күрән
* Осока двудомная - Ике өйлө күрән
* Осока малоцветковая - Һирәк сәскәле күрән
* Осока кавказская - Кавказ күрәне
* Осока (заливная) магелланская - Магеллан күрәне
* Осока поздняя - Көҙгө күрән
* Осока тёмная - Ҡара күрән
* Осока тонкоцветковая - Йоҡа күрән
* Остролодочник Гмелина - Гмелин кәмәяпрағы
* Остролодочник голый - ланғас кәмәяпраҡ
* Остролодочник Ипполита - Ипполит кәмәяпрағы
* Остролодочник сближенный - Йәнәш кәмәяпраҡ
* Остролодочник сходный - Оҡшаш кәмәяпраҡ
* Остролодочник уральский - Урал кәмәяпрағы
* Офрис насекомоносная - Бөжәк сәхләбе
* Очеретник белый -
 
'''П'''
* Пажитник плоскоплодный -
* Пальчатокоренник длиннолистный - Мөгөҙүлән
* Пальчатокоренник пятнистый - Һипкелле мөгөҙүлән
* Пальчатокоренник Руссова - Руссов бармаҡтамыры
* Пальчатокоренник Фукса - Фукс бармаҡтамыры
* Парнолистник перистый - Ҡушъяпраҡ
* Патриния сибирская -
* Первоцвет длиннострелочный - Оҙонса япраҡлы кәзә һаҡалы
* Первоцвет кортузовидный - Көрән кәзә һаҡалы
* Пион марьин корень (уклоняющийся) - Дөр-дөр сәскә
* Подлесник Жиральда - Түшәгүлән
* Подорожник Крашенинникова - Крашенинников юл япрағы
* Пололепестник зелёный - Йәшел ярым япраҡ
* Полынь баргузинская - Баргузин әреме
* Полынь малоцветковая - Һирәк сәскәле әрем
* Полынь солянковидная - Тоҙут һымаҡ әрем
* Пролесник многолетний - Зәһәр үлән
* Проломник Леманна - Таутишәр
* Прострел желтеющий - Һарғылт умырзая
* Пузырник горный - Тау ҡыуығүләне
* Пузырник Дайка - Дайк ҡаҙаяғы
* Пузырник судетский - Ҡыуығүлән
* Пузырчатка малая - Ҡыуығүлән
* Пухонос альпийский - Йөнтәҫ үлән
* Пухонос приземистый - Тәпәш йөнтәҫ үлән
* Пушица стройная - Мамыҡбаш күрән
* Пыльцеголовник длиннолистный - Һеркәбаш үлән
* Пыльцеголовник красный - Ҡыҙыл һеркәбаш үлән
* Пырей отогнутоостный - Кәкре ҡылсыҡлы аҡтамыр
* Пырей средний - Әрһеҙ аҡтамыр
 
'''Р'''
* Рапонтикум (большеголовник) серпуховидный - Дөйәбаш үлән
* Рдест нитевидный - Һыу йөнө, рдест
* Родиола иремельская - Ирәмәл алтын тамыры
* Роза колючейшая - Нескә гөлйемеш
* Росянка английская - Һирәк ысығүлән
* Росянка круглолистная - Ысығүлән
* Рябчик малый (шахматовидный) – Сатраш сел үләне
* Рябчик русский - Сел үләне
 
'''С'''
* Сальвиния плавающая - Күл сальвинияһы
* Сверция тупая - Тупаҡ сверция
* Сердечник тройчатый - Йөрәк үләне
* Сирения седая - Сал сирения
* Скрученник приятный - Күркәм үрмәс үлән
* Смолевка малолистная - Әҙ япраҡлы елемүлән
* Солнцецвет башкирский - Башҡорт сыуаҡсәскәһе
* Солнцецвет монетный - Тәңкә сыуаҡсәскә
* Солодка Коржинского - Татлы тамыр
* Солонечник растопыренный - Тарбаҡлы ҡояшут
* Соссюрея мелкоцветная - Бөрсөклө билсән
* Стальник пашенный (полевой) - Ҡоросүлән
* Стеригма войлочная - Кейеҙ стеригма
* Схенус ржавый - Тутлы үлән
 
'''Т'''
* Тайник сердцевидный - Моронса ҡушъяпраҡ
* Тайник яйцевидный - Ҡушъяпраҡ үлән
* Термопсис ланцетолистный - Йүтәл үләне
* Тимелея воробьиная - Сәпсек тимелеяһы
* Тимьян клоповый - Торатау еҫле үләне
* Толокнянка обыкновенная - Талҡан йемеш
* Тонконог жестколистный - Шырт еҙүлән
* Тонконог Ледебура - Ледебур еҙүләне
* Триния щетинисто-волосистая - Йөнтәҫ триния
* Тырсик - сарепт ҡылғаны
* Тюльпан Биберштейна - Биберштейн тюльпаны
* Тюльпан поникающий - Һалынҡы тюльпан
 
'''У'''
* Ужовник обыкновенный - Ҡаҙаяҡ үлән
 
'''Ф'''
* Флокс сибирский - Себер флоксы
* Франкения жестковолосая - Шырт франкения
* Франкения припудренная - Буҙырланған франкения
 
'''Х'''
* Хамедафне болотный, (мирт обыкновенный) - Һаҙ мирты
* Хаммарбия болотная - Һаҙ хаммарбияһы
* Хвойник двухколосковый (бессмертник) - Эфедра үләне
 
'''Ц'''
* Цмин песчаный (бессмертник) - Шиңмәҫгөл
 
'''Ч'''
* Черемша - Һаҫы йыуа
* Чий блестящий - Чий үләне
* Чилим (водяной орех сибирский) - Һыу сәтләүеге
* Чина Литвинова - Литвинов сырмалсығы
 
'''Ш'''
* Шалфей клейкий - Йөнтәҫ шалфей
* Шаровница крапчатая - Һипкелле йомрогөл
* Шиверекия подольская - Шиверекия үләне
* Шлемник высокий - Бейек бүрегүлән
* Шпажник тонкий (гладиолус) - Мунсаҡгөл
* Шток- роза морщинистая - Һырлы шток-роза
 
'''Щ'''
* Щитовниковые - ҡаҙаяҡлылар ғаиләһе
 
'''Э'''
* Эфедра обыкновенная - Эфедра үләне
 
'''Я'''
* Яблоня лесная - Ҡырағай алмағас
* Ясенец голостолбиковый - Кавказ баҙыяны
* Ясколка Крылова - Крылов зыягөлө
* Ясколка уральская - Урал зыягөлө
* Ястребинка иремельская - Ирәмәл тыранғуты
* Ятрышник мужской - Яҙғы әшәлсә
* Ятрышник обожжённый - Көйгән әшәлсә
* Ятрышник шлемоносный - Оҙон әшәлсә
 
* '''Башҡортостан Республикаһының Ҡыҙыл Китабы''' (1-се том)
''Үҫемлектәрҙең һирәк осрай торған һәм юғала барыусы төрҙәре -
Редкие и исчезающие виды высших сосудистых растений''
Өфө “Китап” 2001.
* Гл. Редактор Е. В. Кучеров – д.б.н, профессор, член-кор. АН РБ
Члены ред-ой коллегии:
* А. А. Фаухутдинов – председатель Госуд. Комитета по охране окруж. среды,
* Б. М. Миркин – д.б.н., профессор
* А. И. Соломещ – д.б.н.
* А. А. Мулдашев – к.б.н.
 
== Зоология ==