Башҡорт теле/Һүҙлектәр/Биология: өлгөләр араһындағы айырма

Эстәлек юйылған Эстәлек өҫтәлгән
ZUFAr (фекер алышыу | өлөш)
/* Кеше биологияһы медицинаға күсерелде
ZUFAr (фекер алышыу | өлөш)
биология хәрефтәр аҫтына күсерелде
1 юл:
{{Башҡорт теле/Һүҙлектәр/Биология}}
== Ботаника ==
 
'''А'''
* Адонис — һары умырзая
* Аир — иртамыр
* аистник -ҡауҙыйемеш
* Аконит (борец) — мүктәк, таҡыя үлән
 
'''Б'''
* Багульник — һаҙанаҡ
* Бадан — соғыр
* Базилиҡ — райхан
* бузульник — һары андыҙ (ҡаҙаҡса шулай тип алғандар, андыҙ — девясил)
* Баранец — көкөрт үләне
* Бедренец — мәкә
* Безвременник — көҙсәскә
* Белена — тилебәрән
* Белозор — һаҙйондоҙ
* Белокопытник — аҡтояҡ
* Белокрылник — аҡҡанат
* Бересклет — зелпе
* Бесмертнник, цмин — үлмәҫгөл
 
 
'''В'''
* Валериана — бесәй үләне
* Василек — суҡмарбаш
* василистник — биҙгәксән
* василистник желтый — баҡыр сәскә
'''Г'''
 
* Горец змеиный — йылантамыр
 
'''Д'''
* Дягиль лекарственный — айыу көпшәһе
 
'''М'''
 
* Маревые — алабута сәскәлеләр
* Марь многолистная — әҫпе еләге
 
'''К'''
* Коровяк обыкновенный, медвежье ухо — айыу ҡолағы
* Купена лекарственная — айыу емеше
 
'''П'''
* Черемша — Айыу (урман) йыуаһы Прострел, Сон-трава — күк умырзая
 
'''С'''
 
* Сныть — зәржә, фәрзә
 
'''Ч'''
* Черемша — Айыу (урман) йыуаһы
 
'''Ш'''
 
* Шалфей — һаусәскә
* Шафран — зәғферән
* Шлемник — бүрегүлән
* Шпажник — ҡылысьяпраҡ
 
''Ҡыҙыл китап үҫемлектәре''
 
'''А'''
* Авран лекарственный — Дарыу ҡырлуты
* Алтей лекарственный (бобовые) — Алтей үләне
* Арктоус альпийский — Арктоус
* Астрагал ветвистый — Тарбаҡлы астрагал
* Астрагал Гельма — Гельм астрагалы
* Астрагал скальный, камнеломный — Тау астрагалы
* Астрагал Карелина — Карелин астрагалы
* Астрагал Клера — Клер астрагалы
* Астрагал норвежский, сочевичниковый — Норвегия астрагалы
* Астрагал песчаный — Ҡом астрагалы
* Астрагал рогоплодный — Моронло астрагал
 
'''Б'''
* Багульник болотный — Һаҙанаҡ
* Баранец обыкновенный (баранцовые) — Һапһыҙ көкөрт үләне
* Бессмертник, цмин песчаный — Шиңмәҫгөл
* Болотный мирт обыкновенный (хамедафне болотный) — Һаҙ мирты
* Болотоцветник щитолистный — Ҡалҡан япраҡлы һыу гөлө
* Большеголовник (рапонтикум) серпуховидный — Дөйәбаш үлән
* Бровник одноклубневый — Ялған аҡһырғаҡ
 
'''В'''
''Валериановые'':
* Валериана аптечная (лекарственная) — Бесәй үләне
* Валериана клубневая — Бүлбеле бесәй үләне
* Венерин башмачок пятнистый — сыбар кәкүк ситеге
* Венерин башмачок вздутый (крупноцветковый) — Әҙрәсгөл
* Венерин башмачок настоящий — Кәкүк ситеге
* Вероника крапиволистная — Эре юшан
* Ветреничка уральская — Урал елбәгәйе
* Водяника гермафродитная — Һаҙ емеше
* Водяной орех сибирский, чилим — Һыу сәтләүеге
* Володушка многожилковая — Туманаҡ
 
'''Г'''
* Гвоздика иглолистная — Энә япраҡлы ҡәнәфер
* Гвоздика узколепестная — Ҡыйғас ҡәнәфер
* Гвоздика уральская — Урал ҡәнәфере
* Гладиолус (шпажник) тонкий — Мунсаҡгөл
* Глобулярия (шаровница) крапчатая — Һипкелле йомрогөл
* Головчатка уральская — Тумалаҡ гөл
* Гониолимон красноватый — Ҡыҙғылт гониолимон
* Горечавка лежачая — Түшәлмә бабаҫыр уты
* Горечавник бородатый — Һаҡаллы бабаҫыр уты
* Горошек многостебельный — күп һабаҡлы кәрешкә
* Горькуша (соссюрея) мелкоцветковая — бөрсөклө билсән
* Горькуша уральская — Урал билсәне
* Гроздовник виргинский — виргин тәлгәш үләне
* Гроздовник многораздельный — Айырса тәлгәш үлән
* Гроздовник полулунный — Тәлгәш ҡаҙаяҡ
* Гудайера ползучая — Ят үлән
 
'''Д'''
* Девясил высокий — Андыҙ
* Дендрантема Завадского — Дендрантема гөлө
* Дремлик болотный — Һаҙ баҙыҡайы
* Дремлик тёмно-красный — Ҡыҙыл баҙыҡай
* Дриада восьмилепестковая — Дриада
* Дубровник чесночный — Туйраут
 
'''Е'''
Ежовник меловый — Аҡбур анабазисы
 
'''Ж'''
* Живокость уральская — Таҡыябаш ҡыңғырау
* Жирянка обыкновенная — Быума үләне
* Житняк ломкий (сибирский) — Арышбаш
 
'''З'''
* Зигаденус сибирский — Себер зигаденусы
* Зимолюбка зонтичная — Сатырлы ҡышһөйәр
* Золототысячник болотный — Һаҙ һарыгүҙе
* Зопник колючий — Сәнскеле майсыбыҡ
 
'''И'''
* Ива арктическая — Арктика талы
* Ива голубаватая (Старке) — Старк талы
* Ива грушанколистная — Һыу талы
* Ива деревцевидная — Ҡаты тал
* Ива черничная — Бүре талы
* Ирис (касатик) жёлтый — Һары ирис
* Ирис (касатик) низкий — Тәпәш ирис
* Ирис (касатик) сибирский — Себер ирисы
 
'''К'''
* Калипсо луковичная — Бүлбеле калипсо
* Камнеломка болотная — Һаҙлыҡ таутишәре
* Катран татарский — Майлут
* Качим Патрэна — Дауыл уты
* Качим триждыветвистый — Тетелмә дауыл уты
* Качим уральский — Урал дауыл уты
* Кермек каспийский — Каспий татырланы
* Кермек полукустарниковый — Ҡыуаҡлы татырлан
* Кермек толстокорневой — Татырлан
* Клевер альпийский — Ҡарғабаш
* Клюква болотная (четырёхлепестная) — Мүк үләне
* Клюква мелкоплодная — Ваҡ мүк үләне
* Княженика, костяника арктическая — Бикә үләне
* Ковыль Залесского — Залесский ҡылғаны
* Ковыль Коржинского — Коржинский ҡылғаны
* Ковыль красивейший — Күркәм ҡылған
* Ковыль Лессинга — Лессинг ҡылғаны
* Ковыль опушеннолистный — Йөнтәҫ япраҡлы ҡылған
* Ковыль перистый — Дөйә ҡылғаны
* Ковыль сарептский (тырсик) — Сарепт ҡылғаны
* Козелец голый — Рупрехт еҫлегөлө
* Кокушник ароматнейший — Еҫле кәкүк әшәлсәһе
* Кокушник длиннорогий — Кәкүк әшәлсәһе
* Колосняк акмолинский — Акмолинск тауғыяғы
* Колосняк гигантский (кистистый) Клокова — Клоков тауғыяғы
* Копеечник Гмелина — Гмелин тәңкә гөлө
* Копеечник крупноцветковый — Эре тәңкәгөл
* Копеечник Разумовского — Разумовский тәңкәгөлө
* Копеечник серебристолистный — Аласуҡ
* Коротколепестник реснитчатый — Керпек япрағүлән
* Костенец зелёный — Йәшел таш ҡаҙаяғы
* Костяника арктическая — Бикә үләне
* Костяника хмелелистная — Ҡыҙыл бөрлөгән
* Кубышка малая — Кесе томбойоҡ
* Курильский чай кустарниковый — Курил сәйе
 
'''Л'''
* Лаготис уральский — Урал лаготисы
* Ладьян трёхнадрезанный — Айырсалы сәскә
* Лазурник трёхлопастный — Күксин
* Лапчатка песчанистая — Ҡаҙ үләне
* Лапчатка шелковая — Ебәк ҡаҙ үләне
* Лапчатка Эверсманна — Эверсманн ҡаҙ үләне
* Лен жилковатый — Селтәр япраҡлы етен
* Лен уральский — Урал етене
* Липарис Лёзеля — Лезел липарис
* Лисохвост сизый — Күк төлкөғойроҡ
* Ллойдия поздняя — Көҙгө ллойдия
* Лук желтеющий — Һарғылт йыуа
* Лук косой — Оҫҡон йыуаһы
* Лук плевокорневищный — Тамырсалы йыуа
* Лук поникающий — Ҡалмыҡ йыуаһы
* Лук привлекательный — Күркәм йыуа
* Лук черемша — Һаҫы йыуа
* Льнянка алтайская — Алтай етенүләне
* Льнянка слабая — Нескә етенүлән
* Люцерна сетчатая — Селтәрле люцерна
* Лядвенец просмотренный — Йыланҡуҙаҡ
 
'''М'''
* Меч-трава обыкновенная — Ҡылысүлән
* Минуарция Гельма — Гельм минуарцияһы
* Минуарция Крашенинникова — Крашенинников минуарцияһы
* Многорядник Брауна — Браун ҡаҙаяғы
* Морошка приземистая — Һаҙ үләне
* Мытник плотный — Ҡанлгөл
* Мытник скипетровидный — Ябай кәкүк тубылғыһы
* Мытник Эдера — Эдер тубылғыһы
* Мякотница однолистная — Һырғаҡлы яңғыҙ япраҡ
 
'''Н'''
* Надбровник безлистный — Япраҡһыҙ эйәгүлән
* Незабудочник уральский — Нескәгөл
* Неоттианта клобучковая — Алһыу әшәлсә
* Норичник Скополя — Сираж
 
'''О'''
* Осока богемская — Оҙон күрән
* Осока двудомная — Ике өйлө күрән
* Осока малоцветковая — Һирәк сәскәле күрән
* Осока кавказская — Кавказ күрәне
* Осока (заливная) магелланская — Магеллан күрәне
* Осока поздняя — Көҙгө күрән
* Осока тёмная — Ҡара күрән
* Осока тонкоцветковая — Йоҡа күрән
* Остролодочник Гмелина — Гмелин кәмәяпрағы
* Остролодочник голый — ланғас кәмәяпраҡ
* Остролодочник Ипполита — Ипполит кәмәяпрағы
* Остролодочник сближенный — Йәнәш кәмәяпраҡ
* Остролодочник сходный — Оҡшаш кәмәяпраҡ
* Остролодочник уральский — Урал кәмәяпрағы
* Офрис насекомоносная — Бөжәк сәхләбе
* Очеретник белый -
 
'''П'''
* Пажитник плоскоплодный -
* Пальчатокоренник длиннолистный — Мөгөҙүлән
* Пальчатокоренник пятнистый — Һипкелле мөгөҙүлән
* Пальчатокоренник Руссова — Руссов бармаҡтамыры
* Пальчатокоренник Фукса — Фукс бармаҡтамыры
* Парнолистник перистый — Ҡушъяпраҡ
* Патриния сибирская -
* Первоцвет длиннострелочный — Оҙонса япраҡлы кәзә һаҡалы
* Первоцвет кортузовидный — Көрән кәзә һаҡалы
* Пион марьин корень (уклоняющийся) — Дөр-дөр сәскә
* Подлесник Жиральда — Түшәгүлән
* Подорожник Крашенинникова — Крашенинников юл япрағы
* Пололепестник зелёный — Йәшел ярым япраҡ
* Полынь баргузинская — Баргузин әреме
* Полынь малоцветковая — Һирәк сәскәле әрем
* Полынь солянковидная — Тоҙут һымаҡ әрем
* Пролесник многолетний — Зәһәр үлән
* Проломник Леманна — Таутишәр
* Прострел желтеющий — Һарғылт умырзая
* Пузырник горный — Тау ҡыуығүләне
* Пузырник Дайка — Дайк ҡаҙаяғы
* Пузырник судетский — Ҡыуығүлән
* Пузырчатка малая — Ҡыуығүлән
* Пухонос альпийский — Йөнтәҫ үлән
* Пухонос приземистый — Тәпәш йөнтәҫ үлән
* Пушица стройная — Мамыҡбаш күрән
* Пыльцеголовник длиннолистный — Һеркәбаш үлән
* Пыльцеголовник красный — Ҡыҙыл һеркәбаш үлән
* Пырей отогнутоостный — Кәкре ҡылсыҡлы аҡтамыр
* Пырей средний — Әрһеҙ аҡтамыр
 
'''Р'''
* Рапонтикум (большеголовник) серпуховидный — Дөйәбаш үлән
* Рдест нитевидный — Һыу йөнө, рдест
* Родиола иремельская — Ирәмәл алтын тамыры
* Роза колючейшая — Нескә гөлйемеш
* Росянка английская — Һирәк ысығүлән
* Росянка круглолистная — Ысығүлән
* Рябчик малый (шахматовидный) — Сатраш сел үләне
* Рябчик русский — Сел үләне
 
'''С'''
* Сальвиния плавающая — Күл сальвинияһы
* Сверция тупая — Тупаҡ сверция
* Сердечник тройчатый — Йөрәк үләне
* Сирения седая — Сал сирения
* Скрученник приятный — Күркәм үрмәс үлән
* Смолевка малолистная — Әҙ япраҡлы елемүлән
* Солнцецвет башкирский — Башҡорт сыуаҡсәскәһе
* Солнцецвет монетный — Тәңкә сыуаҡсәскә
* Солодка Коржинского — Татлы тамыр
* Солонечник растопыренный — Тарбаҡлы ҡояшут
* Соссюрея мелкоцветная — Бөрсөклө билсән
* Стальник пашенный (полевой) — Ҡоросүлән
* Стеригма войлочная — Кейеҙ стеригма
* Схенус ржавый — Тутлы үлән
 
'''Т'''
* Тайник сердцевидный — Моронса ҡушъяпраҡ
* Тайник яйцевидный — Ҡушъяпраҡ үлән
* Термопсис ланцетолистный — Йүтәл үләне
* Тимелея воробьиная — Сәпсек тимелеяһы
* Тимьян клоповый — Торатау еҫле үләне
* Толокнянка обыкновенная — Талҡан йемеш
* Тонконог жестколистный — Шырт еҙүлән
* Тонконог Ледебура — Ледебур еҙүләне
* Триния щетинисто-волосистая — Йөнтәҫ триния
* Тырсик — сарепт ҡылғаны
* Тюльпан Биберштейна — Биберштейн тюльпаны
* Тюльпан поникающий — Һалынҡы тюльпан
 
'''У'''
* Ужовник обыкновенный — Ҡаҙаяҡ үлән
 
'''Ф'''
* Флокс сибирский — Себер флоксы
* Франкения жестковолосая — Шырт франкения
* Франкения припудренная — Буҙырланған франкения
 
'''Х'''
* Хамедафне болотный, (мирт обыкновенный) — Һаҙ мирты
* Хаммарбия болотная — Һаҙ хаммарбияһы
* Хвойник двухколосковый (бессмертник) — Эфедра үләне
 
'''Ц'''
* Цмин песчаный (бессмертник) — Шиңмәҫгөл
 
'''Ч'''
* Черемша — Һаҫы йыуа
* Чий блестящий — Чий үләне
* Чилим (водяной орех сибирский) — Һыу сәтләүеге
* Чина Литвинова — Литвинов сырмалсығы
 
'''Ш'''
* Шалфей клейкий — Йөнтәҫ шалфей
* Шаровница крапчатая — Һипкелле йомрогөл
* Шиверекия подольская — Шиверекия үләне
* Шлемник высокий — Бейек бүрегүлән
* Шпажник тонкий (гладиолус) — Мунсаҡгөл
* Шток- роза морщинистая — Һырлы шток-роза
 
'''Щ'''
* Щитовниковые — ҡаҙаяҡлылар ғаиләһе
 
'''Э'''
* Эфедра обыкновенная — Эфедра үләне
 
'''Я'''
* Яблоня лесная — Ҡырағай алмағас
* Ясенец голостолбиковый — Кавказ баҙыяны
* Ясколка Крылова — Крылов зыягөлө
* Ясколка уральская — Урал зыягөлө
* Ястребинка иремельская — Ирәмәл тыранғуты
* Ятрышник мужской — Яҙғы әшәлсә
* Ятрышник обожжённый — Көйгән әшәлсә
* Ятрышник шлемоносный — Оҙон әшәлсә
 
== '''Башҡортостан Республикаһының Ҡыҙыл Китабы''' (1-се том) ==