Викидәреслек

Башҡорт теле/Һүҙлектәр/Географик атамалар (Башҡортостан, Рәсәй): өлгөләр араһындағы айырма

Интерактивная навигация по истории
← Алдағы үҙгәртеүКиләһе үҙгәртеү →
Эстәлек юйылған Эстәлек өҫтәлгән
ВизуальВикитекст
Үҙгәртеү аңлатмаһы юҡ
ZUFAr (фекер алышыу | өлөш)
1772 төҙәтеү
Үҙгәртеү аңлатмаһы юҡ
10 юл:
* Аббасиды — ғәббәсиҙәр
* Абу-Хурайра (араб. историограф)— Әбү-Һүрәйрә
 
|-
|* Агашери — ағашәри (бор. төрки телле ҡәбилә, бөгөн вариҫтары Иранда йәшәй)
* Азербайджан — Әзербайжан
|-
* Азовское море — Аҙау диңгеҙе
| Азербайджан — Әзербайжан
* Азыхская пещера — Азих мәмерйәһе (Таулы Ҡарабахта)
|-
* Ак-Коюнлу — Аҡ Ҡуйунлы (төркисә аҡ+ҡуйун (бәрән) тигәндән; төркүмән ҡәбиләләре беләшмәһе)
| Азовское море — Аҙау диңгеҙе
* Аксуйцы — аҡсуҙар (уйғур субэтносы)
|-
* Алаша (тюрк. племя) — алашалар (Кесе Жүздәге ҡаҙаҡ ҡәбиләһе)
| Азыхская пещера — Азих мәмерйәһе (Таулы Ҡарабахта)
* Алпаут (тюрк. племя) — алпауттар (алптар берләшмәһе мәғәнәһендә)
|-
* Алты чуб (тюрк. племя) — алты чуб (һундарҙан баш алған алты чун ҡәб. берләшмәһе)
| Ак-Коюнлу — Аҡ Ҡуйунлы (төркисә аҡ+ҡуйун (бәрән) тигәндән; төркүмән ҡәбиләләре беләшмәһе)
* Ардебиль (Иран) — Әрдәбил (Ирандың 31 останының береһе һәм шуның баш ҡалаһы)
|-
* Астар — Астар (бор. семит мифологияһындағы илаһ)
| Аксуйцы — аҡсуҙар (уйғур субэтносы)
* Атрек (река) — Әтрәк (Иран һәм Төркмәнстандағы йылға)
|-
* Атушцы (уйг.) — атуштар (уйғыр субэтносы)
| Алаша (тюрк. племя) — алашалар (Кесе Жүздәге ҡаҙаҡ ҡәбиләһе)
* Ахеменидское государство — Әһәмәни дәүләте (Әһәмән — бор. фарсы батшалары ырыуы)
|-
* Багдад — Бағдад
| Алпаут (тюрк. племя) — алпауттар (алптар берләшмәһе мәғәнәһендә)
* Байлакан, Байлаган — Байлаҡан (Кавказдағы бик бор. ҡала, әрмәнсә — Пайтакаран)
|-
* Балх — Бәлх (Афғанстандағы ҡала)
| Алты чуб (тюрк. племя) — алты чуб (һундарҙан баш алған алты чун ҡәб. берләшмәһе)
* Барда — Бәрдә (Әзерб.)
|-
* Барсилы (тюрк. племя) — барсилдар
| Ардебиль (Иран) — Әрдәбил (Ирандың 31 останының береһе һәм шуның баш ҡалаһы)
* Барсхан (тюрк. племя)— барсхан
|-
* Берш (тюрк. племя) (казахский род) — Бәриш
| Астар — Астар (бор. семит мифологияһындағы илаһ)
* Бейлаган — Бейлаҡан (Аҡһаҡ Тимер емертелгән Байлаҡан ур. төҙөтә)
|-
* Бенгази — Бәнғәзи
| Атрек (река) — Әтрәк (Иран һәм Төркмәнстандағы йылға)
* Бехистун — Беһистун
|-
* Бозок (тюрк. племя) (союз огуских племен)серые стрелы — буҙуҡ
| Атушцы (уйг.) || атуштар (уйғыр субэтносы)
* Буиды (Бувайхиды, Аль-и-Буи) (шииты, правившие в Багдаде в 945—1055 гг.) — бүвәйһиҙәр
|-
* Варсак (тюрк. племя) — варсаҡ
| Ахеменидское государство || Әһәмәни дәүләте (Әһәмән — бор. фарсы батшалары ырыуы)
* Верхний Исеть — Үрге Исәт
|-
* Врата блаженства (Дер-и-Саадет, Топкапы — Тупҡапҡа һарайында) — Сәғәҙәт ҡапҡаһы
| Багдад || Бағдад
* Гобустан — Ҡобустан
|-
* Гянджа — Гәнжә
| Байлакан, Байлаган || Байлаҡан (Кавказдағы бик бор. ҡала, әрмәнсә — Пайтакаран)
* Дейлемиты (даламиты) — дәйләмиҙәр
|-
* Дербенды — дәрбәндиҙәр
| Балх || Бәлх (Афғанстандағы ҡала)
* Джульфа — Жүлфә
|-
* Доланы (уйг.) — доландар
| Барда || Бәрдә (Әзерб.)
* Дулаты, дуклаты, дуглаты, дулу — дулаттар
|-
* Египет — Мысыр
| Барсилы (тюрк. племя) || барсилдар
* Жагалбай (тюрк. племя) — яғалбай
|-
* Зайенде (река в Иране) — Зайәндә
| Барсхан (тюрк. племя)|| барсхан
* Заррин-Шахр — Заррин-Шәһәр
|-
* Зороастризм — зәрдүштилек (у татар — зәрдөштлек, турок — зердүштлүк, узбек — зардуштилик, азер. — зәрдүштилик)
| Берш (тюрк. племя) (казахский род) || Бәриш
* Зулькадар (тюрк. племя) — зүлҡәдәр
|-
* Ивэ (огузское племя) — ивә
| Бейлаган || Бейлаҡан (Аҡһаҡ Тимер емертелгән Байлаҡан ур. төҙөтә)
* Изреель — Изреғәл
|-
* Ильдегизиды — илдәгизиҙәр
| Бенгази || Бәнғәзи
* Исфахан — Исфаһан (этимология: Нисф-ә-Жәһан — пол мира)
|-
* Каан — ҡаған
| Бехистун || Беһистун
* Кавары (тюрк. племя) — ҡабарҙар
|-
* ТКавзехекст — Ҡавза
| Бозок (тюрк. племя) (союз огуских племен)серые стрелы || буҙуҡ
* Кавказ — Кавказ (бер телдә лә Ҡаф тигәнгә оҡшаш атама юҡ, бөтәһендә лә Кавказ)
|-
* Каджары — ҡажарҙар
| Буиды (Бувайхиды, Аль-и-Буи) (шииты, правившие в Багдаде в 945—1055 гг.) || бүвәйһиҙәр
* Казвин — Ҡазвин
|-
|* ВарсакКайи (тюрк. племя) ||— варсаҡҡайы
* Канжыгалы (тюрк. племя) — ҡанжығалы
|-
* Карабах — Ҡарабах
| Верхний Исеть || Үрге Исәт
* Карадаглы — ҡарадағлы
|-
* Кара-Коюнлу Джаханшах — Ҡара Ҡуйынлы Йыһаншаһ
| Врата блаженства (Дер-и-Саадет, Топкапы — Тупҡапҡа һарайында) || Сәғәҙәт ҡапҡаһы
* Карлуки (тюрк. племя) — ҡарлуҡтар
|-
* Касраниды — кәсрәниҙәр
| Гобустан || Ҡобустан
* Катабанское царство — Ҡәтбан
|-
* Катаганы (тюрк. племя) — ҡатағандар
| Гянджа || Гәнжә
* Кашгарцы (уйг.) — кәшкәрҙәр
|-
* Кебара — Кәбара
| Дейлемиты (даламиты) || дәйләмиҙәр
* Кения, кенийцы — Кения, кениҙар
|-
* Кербела — Кәрбәлә
| Дербенды || дәрбәндиҙәр
* Кефе — Кәфә (Ҡырымда)
|-
* Комульцы (уйг.) — ҡумулдар
| Джульфа || Жүлфә
* Корлинцы (уйг.) — корлалар
|-
* Кубань — Ҡобан
| Доланы (уйг.) || доландар
* Кубинское ханство (Азерб.) — Ҡуба ханлығы
|-
* Кувейт — Күвәйт
| Дулаты, дуклаты, дуглаты, дулу || дулаттар
* Кульджинцы (уйг.) — ғулжиҙар
|-
* Курейш — ҡөрәйеш, ҡурайш (ике вариантта йөрөй)
| Египет || Мысыр
* Куртии — куртиҙар
|-
* Курды — ҡурдтар
| Жагалбай (тюрк. племя) || яғалбай
* Кучарцы (уйг.) — кучарҙар
|-
* Кырки (тюрк. племя) — ҡырҡтар
| Зайенде (река в Иране) || Зайәндә
* Лобнорцы (уйг.) — лопнурҙар
|-
* Лянкорань — Ләнкәран
| Заррин-Шахр || Заррин-Шәһәр
* Мавераннахр — Мавараннаһр
|-
* Мазьядиды — мәзйәдиҙәр
| Зороастризм || зәрдүштилек (у татар — зәрдөштлек, турок — зердүштлүк, узбек — зардуштилик, азер. — зәрдүштилик)
* Марага (Иран) — Мараға
|-
* Мариб (Йемен) — Мәғриб (күптәр Викип. Ma’rib тигән)
| Зулькадар (тюрк. племя) || зүлҡәдәр
* Мачины (уйг.) — мачиндар
|-
* Мераге (Иран, город) — Марага
| Ивэ (огузское племя) || ивә
* Мерв (древний город в Ср. Азии) — Мәрв
|-
* Мешхед — Мәшһәд
| Изреель || Изреғәл
* Мидия Атропатена — Атропат Мидияһы
|-
* Мингечевир — Мингәчевир
| Ильдегизиды || илдәгизиҙәр
* Минейское царство — Мәин батшалығы
|-
* Мраморное море — Мәрмәр диңгеҙ
| Исфахан || Исфаһан (этимология: Нисф-ә-Жәһан — пол мира)
* Мугаджары — Мугалжар
|-
* Мусафириды (Салариды) — мосафириҙар (салариҙар)
| Каан || ҡаған
* Наджаф — Нәжәф
|-
* Наджафабад — Нәжәфәбад
| Кавары (тюрк. племя) || ҡабарҙар
* Найманы (тюрк. племя) — наймандар
|-
* натуфийская культура — натуф мәҙәниәте
| ТКавзехекст || Ҡавза
* Нахичевань — Нахчиван
|-
* Ниневийцы — нинивиҙәр
| Кавказ || Кавказ (бер телдә лә Ҡаф тигәнгә оҡшаш атама юҡ, бөтәһендә лә Кавказ)
* Нушиби (тюрк. племя) — нушиби
|-
* Омейяды — умайялар
| Каджары || ҡажарҙар
* Оногуры (тюрк. племя) — оноғурҙар
|-
* Османская империя — Ғосман империяһы
| Казвин || Ҡазвин
* Падары (тюрк. племя) — падарҙар
|-
* Палестина — Фәләстин
| Кайи (тюрк. племя) || ҡайы
* Пехлевийский язык — пәһләүи теле
|-
* Полурцы (уйг.) — полурҙар
| Канжыгалы (тюрк. племя) || ҡанжығалы
* Раввадиды — рәүүәдиҙәр
|-
* Румлу (тюрк. племя) — румлу
| Карабах || Ҡарабах
* Русы (в ед.ч. русин) — русиндар
|-
* Сава — Сәба
| Карадаглы || ҡарадағлы
* Савская (царица) — Сәба (батшабикәһе)
|-
* Саджиды — сажиҙар
| Кара-Коюнлу Джаханшах || Ҡара Ҡуйынлы Йыһаншаһ
* Саджиды — сажиҙар
|-
* Салариды — салариҙар (мосафириҙар)
| Карлуки (тюрк. племя) || ҡарлуҡтар
* Сальян — Салйан
|-
* Сараб — Сәраб
| Касраниды || кәсрәниҙәр
* Сасаниды — сәсәниҙәр (башҡалар сасаниҙар тип ала, беҙҙең текстарҙа ғына сәсәни)
|-
* Саудовская Аравия — Сәғүд Ғәрәбстаны
| Катабанское царство || Ҡәтбан
* Северный Ледовитый океан — Төньяҡ Боҙло океан
|-
* Сельджуки — сәлжүктәр
| Катаганы (тюрк. племя) || ҡатағандар
* Селевкиды — селевкиҙар (Селевк — эллиндар династияһы)
|-
* Семиты — сәмиттәр
| Кашгарцы (уйг.) || кәшкәрҙәр
* Сефарды — сфарадтар
|-
* Сефевиды — сәфәүиҙәр
| Кебара || Кәбара
* Сирия — Сүриә
|-
* Согдийцы — соғдиҙар
| Кения, кенийцы || Кения, кениҙар
* Соль-Илецк — Тоҙ-Иләк
|-
* Сумгаит — Сумғайыт
| Кербела || Кәрбәлә
* Сысерть — Сысәрт
|-
* Табаристан — Тәбәристан
| Кефе || Кәфә (Ҡырымда)
* Тевриз — Тәбриз
|-
* Тегеран — Тәһран
| Комульцы (уйг.) || ҡумулдар
* Тимуриды — Аҡһаҡ Тимер дәүләте
|-
* Топкапы — Тупҡапҡа
| Корлинцы (уйг.) || корлалар
* Туркманчай — Төркмәнчай (Тәбриз янындағы ауыл)
|-
* Туркоманы — төркүмәндәр
| Кубань || Ҡобан
* Турфанцы — турпандар (уйғыр субэтносы)
|-
*Тюркские племена— кынык — ҡыныҡ, салур — салғыр, авшар — әфшәр, кайи — ҡайы, караман — ҡараман, байандыр — байандыр, печенеги — бәшнәктәр, половцы — ҡыпсаҡтар (Византия һәм Европа сығанаҡтарында ҡумандар, халадж — һалаш,),
| Кубинское ханство (Азерб.) || Ҡуба ханлығы
* Угэдэй хан— Өгөҙәй хан
|-
* Узы— үздәр (төрки ҡәбиләһе)
| Кувейт || Күвәйт
* Устаджлы — устажлы (төрки ҡәбиләһе)
|-
* Учтурфанцы — учтурпандар (уйғыр субэтносы)
| Кульджинцы (уйг.) || ғулжиҙар
* Фулад-е-Мобараке— Фүләд-ә-Мөбәрәкә
|-
* Фуюйские кыргызы— Фуюй ҡырғыҙҙары
| Курейш || ҡөрәйеш, ҡурайш (ике вариантта йөрөй)
* Хадрамаут — Һадрамаут
|-
* Ханэ-Исфахан— Ханә-Исфаһан
| Куртии || куртиҙар
* Хашт-Бехешт— Һашт-Бәһәшт (Исфаһанда)
|-
* Ходжалы — Хожалы
| Курды || ҡурдтар
* Хой — Хой (ҡала)
|-
* Хомейни-Шахр— Хөмәйни-Шәһәр
| Кучарцы (уйг.) || кучарҙар
* Хорасан — Хорасан
|-
* Хорезм — Хәрәзем
| Кырки (тюрк. племя) || ҡырҡтар
* Хотанцы — хөтәндәр (уйғыр субэтносы)
|-
* Хулагуиды— Хулагу дәүләте
| Лобнорцы (уйг.) || лопнурҙар
* Хуррамиты — һүррәмдәр
|-
* Шамкир — Шәмкир
| Лянкорань || Ләнкәран
|-
| Мавераннахр || Мавараннаһр
|-
| Мазьядиды || мәзйәдиҙәр
|-
| Марага (Иран) || Мараға
|-
| Мариб (Йемен) || Мәғриб (күптәр Викип. Ma’rib тигән)
|-
| Мачины (уйг.) || мачиндар
|-
| Мераге (Иран, город) || Марага
|-
| Мерв (древний город в Ср. Азии) || Мәрв
|-
| Мешхед || Мәшһәд
|-
| Мидия Атропатена || Атропат Мидияһы
|-
| Мингечевир || Мингәчевир
|-
| Минейское царство || Мәин батшалығы
|-
| Мраморное море || Мәрмәр диңгеҙ
|-
| Мугаджары || Мугалжар
|-
| Мусафириды (Салариды) || мосафириҙар (салариҙар)
|-
| Наджаф || Нәжәф
|-
| Наджафабад || Нәжәфәбад
|-
| Найманы (тюрк. племя) || наймандар
|-
| натуфийская культура || натуф мәҙәниәте
|-
| Нахичевань || Нахчиван
|-
| Ниневийцы || нинивиҙәр
|-
| Нушиби (тюрк. племя) || нушиби
|-
| Омейяды || умайялар
|-
| Оногуры (тюрк. племя) || оноғурҙар
|-
| Османская империя || Ғосман империяһы
|-
| Падары (тюрк. племя) || падарҙар
|-
| Палестина || Фәләстин
|-
| Пехлевийский язык || пәһләүи теле
|-
| Полурцы (уйг.) || полурҙар
|-
| Раввадиды || рәүүәдиҙәр
|-
| Румлу (тюрк. племя) || румлу
|-
| Русы (в ед.ч. русин) || русиндар
|-
| Сава || Сәба
|-
| Савская (царица) || Сәба (батшабикәһе)
|-
| Саджиды || сажиҙар
|-
| Саджиды || сажиҙар
|-
| Салариды || салариҙар (мосафириҙар)
|-
| Сальян || Салйан
|-
| Сараб || Сәраб
|-
| Сасаниды || сәсәниҙәр (башҡалар сасаниҙар тип ала, беҙҙең текстарҙа ғына сәсәни)
|-
| Саудовская Аравия || Сәғүд Ғәрәбстаны
|-
| Северный Ледовитый океан || Төньяҡ Боҙло океан
|-
| Сельджуки || сәлжүктәр
|-
| Селевкиды || селевкиҙар (Селевк — эллиндар династияһы)
|-
| Семиты || сәмиттәр
|-
| Сефарды || сфарадтар
|-
| Сефевиды || сәфәүиҙәр
|-
| Сирия || Сүриә
|-
| Согдийцы || соғдиҙар
|-
| Соль-Илецк || Тоҙ-Иләк
|-
| Сумгаит || Сумғайыт
|-
| Сысерть || Сысәрт
|-
| Табаристан || Тәбәристан
|-
| Тевриз || Тәбриз
|-
| Тегеран || Тәһран
|-
| Тимуриды || Аҡһаҡ Тимер дәүләте
|-
| Топкапы || Тупҡапҡа
|-
| Туркманчай  || Төркмәнчай (Тәбриз янындағы ауыл)
|-
| Туркоманы || төркүмәндәр
|-
| Турфанцы || турпандар (уйғыр субэтносы)
|-
|Тюркские племена|| кынык — ҡыныҡ, салур — салғыр, авшар — әфшәр, кайи — ҡайы, караман — ҡараман, байандыр — байандыр, печенеги — бәшнәктәр, половцы — ҡыпсаҡтар (Византия һәм Европа сығанаҡтарында ҡумандар, халадж — һалаш,),
|-
| Угэдэй хан|| Өгөҙәй хан
|-
| Узы|| үздәр (төрки ҡәбиләһе)
|-
| Устаджлы || устажлы (төрки ҡәбиләһе)
|-
| Учтурфанцы || учтурпандар (уйғыр субэтносы)
|-
| Фулад-е-Мобараке|| Фүләд-ә-Мөбәрәкә
|-
| Фуюйские кыргызы|| Фуюй ҡырғыҙҙары
|-
| Хадрамаут || Һадрамаут
|-
| Ханэ-Исфахан|| Ханә-Исфаһан
|-
| Хашт-Бехешт|| Һашт-Бәһәшт (Исфаһанда)
|-
| Ходжалы || Хожалы
|-
| Хой || Хой (ҡала)
|-
| Хомейни-Шахр|| Хөмәйни-Шәһәр
|-
| Хорасан || Хорасан 
|-
| Хорезм || Хәрәзем
|-
| Хотанцы || хөтәндәр (уйғыр субэтносы)
|-
| Хулагуиды|| Хулагу дәүләте
|-
| Хуррамиты || һүррәмдәр
|-
| Шамкир || Шәмкир
|-
| Текст || Текст
|-
| Текст || Текст
|-
| Текст || Текст
|-
| Текст || Текст
|-
| Текст || Текст
|-
| Текст || Текст
|-
| Текст || Текст
|-
| Текст || Текст
|-
| Текст || Текст
|-
| Текст || Текст
|-
| Текст || Текст
|-
| Текст || Текст
|}
* Шаншыкылы (тюрк. племя) — шанышҡылы
* Шахин-Шахр — Шаһин-Шәһәр
«https://ba.wikibooks.org/wiki/Башҡорт_теле/Һүҙлектәр/Географик_атамалар_(Башҡортостан,_Рәсәй)» битенән алынған