Башҡорт теле/Мәҡәлдәр һәм әйтемдәр/Б

Б

• Баҙнатлы тыныслыҡ яратыр
• Бай булмаһаң бай булма, ғилем-һөнәргә һай булма.
• Бай менән дуҫлашма, түрә менән талашма.
• Бай менән ҡоҙа булһаң, наҙланып маҙаңды алыр, ярлы менән ҡоҙа булһаң, теләнеп маҙаңды алыр.
• Бай бай өсөн тырыша, ярлы ярлыға булыша.
• Бай байға ҡарар, һыу сайға ҡарар.
• Бай байҙы оҙатыр — «ҡоламаһын» тип, ярлыны оҙатыр «урламаһын» тип.
• Бай байлығын итә: ай һайын ҡатын ала, ауыл һайын йорт һала.
• Бай байлығын һөйләр, ярлы ҡайғыһын һөйләр.
• Бай байыһа, хан булыр.
• Бай балаһы байға оҡшар, бей балаһы бейгә оҡшар.
• Бай балаһы байға оҡшар, бәйләнмәгән тайға оҡшар
• Бай балаһы ун бишкә еткәс баш,

Ярлы балаһы утыҙға еткәс тә йәш.

• Бай бар ерҙә «малым бар» тимә,

Ғазраил бар ерҙә «йәнем бар» тимә.

• Бай барын бирмәҫ, юҡ ҡарап тормаҫ.
• Бай барҙа ыҙан һыҙма, түрә барҙа түргә уҙма.
• Бай бер күҙһеҙ, ярлы ике күҙһеҙ
• Бай бисәһе — бей бисәһе.
• Бай бирмәҫ, ярлы ҡарап тормаҫ.
• Бай бирәсәген мал менән, ярлы бирәсәген тир менән түләр.
• Бай булһаң, балпан бул ярлы булһаң, ҡалтаң бул.
• Бай кешегә ҡәберең яҡың булмаһын.
• Бай күңелен май баҫыр.
• Бай ҡарғышы ярлыға төшмәҫ.
• Бай ҡашына барып ҡун — байымаһаң, миңә кил,

Юҡ ҡашына барып ҡун — юғалмаһаң, миңә кил.

• Бай малын һөйләр, ярлы зарын һөйләр.
• Бай менән бай — бер туған.
• Бай менән ҡоҙа булһаң, наҙланып маҙаңды алыр,
• Ярлы менән ҡоҙа булһаң, теләнеп маҙаңды алыр.
• Бай менән ҡуйҙың ҡойроҡ төбө һимеҙ — бай ғәйебен дә май ҡаплай.
• Бай рәхмәтен алғансы, ярлының йәне сығыр.
• Бай табышын һөйләгәндә, ярлы төшөн һөйләгән.
• Бай тамһа — ҡунаҡҡа, ярлы танһа — тамаҡҡа.
• Бай төшөмө менән маҡтаныр, ярлы; төшө менән маҡта¬ныр. :
• Бай туғандан болот яҡын.
• Бай туғайын танымай.
• Бай һылана ла һыйпана, ярлы ямана ла ҡыуана.
• Бай «ханға етһәм» тиер, хан «хоҙайға етһәм» тиер.
• Бай ярлыға мохтаж, ярлы аҡсаға мохтаж.
• Бай — ярлының аҙығы, ярлы — байҙың ҡаҙығы.

Байғ

• Байға бай килһә, ялсы ауыҙына май тейә.
• Байға барма, ярлыға бульцн.
• Байға барымта юҡ, ярлыға ҡарымта юҡ.
• Байға бирәсәгең, ярлынан-йласағың булмаһын.
• Байға бурысыңды бир, ҡылысыңды күрһәт.
• Байға бәлә юҡ, ярлыға ярҙам юҡ.
• Байға инанма, һыуға таянма.
• Байға көн дә байрам, көн дә туй,

Ярлыға көн дә хәсрәт, көн дә уй.

• Байға мал арты менән керә.
• Байға мал ҡиммәт, ярлыға йән ҡиммәт.
• Байға ут кәрәк булһа, ярлының ҡулын һоҫҡо итер.
• Байға хеҙмәт итһәң, алланан ҡаза күрерһең.
• Байға эшләп бай булмаҫһың.
• Байға ялланма, юҡҡа алданма.
• Байға ялынам тип, ярлының йөҙ һумлыҡ хаҡы сыҡҡан.
• Байға ялынғансы ике ҡулыңа ялын.
• Байға яраған бай булған.
• Байға ярлы дуҫ булмаҫ.
• Байҙан аҡмаһа ла тамыр.
• Байҙан батрак артмай.
• Байҙан йоҡмай, балдан йоға.
• Байҙар баштан һыйпамай.
• Байҙарҙың ҡоймаһы бейек булыр, эҫтәре көйөк булыр.
• Байҙы бай яҡлар, ярлыны ярлы яҡлар.
• Байҙы мал баҫыр, ярлыны бала баҫыр.
• Байҙы яманларһың, байға барырһың.
• Байҙы ярлы күтәрер.
• Байҙың аласағы, ярлының бирәсәге күп булыр.
• Байҙың ашағаны — бал да май.
• Байҙың башын бөгөү ҡыйын.
• Байҙың бер юҡлығы, астың бер туҡлығы бар.
• Байҙың биргәне — әҙәмдең имгәге.
• Байҙың бите туңғансы, ярлының ите туңған.
• Байҙың — ете тун, ярлының — ите тун.
• Байҙың ишеге байға асыҡ. ;
• Байҙың ишеге туң тимер: уны иретергә көс кәрәк.
• Байҙың ишегенән дә керә, тишегенән дә керә .
• Байҙың килене булғансы, ярлының ҡыҙы бул.
• Байҙың көнө ярлы менән.
• Байҙың күңеле малда.
• Байҙың күрке мал менән.
• Байҙың ҡатыны үлһә — түшәге яңырыр,

Ярлының ҡатыны үлһә — башы ҡаңғырыр.

• Байҙың ҡоло булғансы, әҙәмдең хуры бул.
• Байҙың ҡоло булғансы, ярлының улы бул.
• Байҙың ҡулы уйнағанда, ярлының күҙе уйнаған.
• Байҙың ҡыҙы урынлы.
• Байҙың ҡыҙы — яҙғы тай, ярлы ҡыҙы — йомарлаған май
• Байҙың малы бар, бай булһа ла, өйө тар.
• Байҙың малы — ярлының ҡаны.
• Байҙың мең һарығы араһында ярлының етем бәрәсен бүре алған.
• Байҙың татлы ашы — фәҡирҙең ҡанлы йәше.
• Байҙың тине илап тора, ярлының тине бейеп тора.
• Байҙың туйы булһа, ярлының туны туҙыр.
• Байҙың түр башынан ярлының ишек төбө артыҡ.
• Байҙың — түрендә, ярлының — гүрендә.
• Бай түшәге — тегәнәк, ярлыныҡы — мамыҡ
• Байҙың улы һыңар күҙле, хеҙмәтсеһе тома һуҡыр
• Байҙың һыйын бай күрер, ярлының хәлен ярлы белер.
• Байҙың эше фарман менән, ярлының эше дарман менән
• Байҙың — эше, ярлының — тамағы.
• Байҙың әтәсе лә күкәй һала.
• Байҙың «юҡмын» тигәненә, ярлының «туҡмын» тигәненә ышанма. \
• Байҙың ярлынан башҡа көнө юҡ.
• Баймын тип маҡтанма — ярлылыҡ бар.
• Байлыҡ аҙҙыра, ярлылыҡ туҙҙыра.
• Байлыҡ айырыр, фәҡирлек ҡушыр.
• Байлыҡ — бер айлыҡ
• Байлыҡ — боҙға яҙган.
• Байлыҡ ерҙә ятмай.
• Байлыҡ кешенең күңелен ташҡа, күҙен аҡҡа әйләндерә.
• Байлыҡ көнөңә инанма, ҡатындар һүҙенә алданма, йүгерек атҡа таянма.
• Байлыҡ — күгәрсен (оса ла китә).
• Байлыҡ морат түгел, ярлылыҡ оят түгел.
• Байлыҡтың мәшәҡәте үҙе менән артыр.
• Байлыҡтың тамыры Бохарала түгел.
• Байлығыңа маһайма.
• Байрам көндө мулла байыр, ярлы ас ҡалыр.
• Байҙың туйы яҙ булыр.
• Байлыҡ күрке — мал менән.
• Байтал яманы ике айғырҙы тибештерер.
• Байтал бейә булғансы, башыңа сал инә.
• Байтал менһәң — ҡолон юҡ, һауым мал екһәң — ҡымыҙ юҡ.

Баҡ

• Баҡра сәскән бойҙай урмаҫ.
• Баҡсасы менән дуҫ булһаң сәскәһенең еҫе йоғор,Күмерсе менән дуҫ булһаң күмеренең ыҫы йоғор.
• Баҡырҙы ялтыратыуҙан алтын булмаҫ
• Бала — ата-инәгә алтын бағана.
• Бала ҡәҙерен әсә белер, ил ҡәҙерен ир белер.
• Бала күрмәгән — балдан ауыҙ итмәгән.
• Бапа ҡарыныңда саҡта — эсеңә ауыр, өйҙә саҡта — башыңа ауыр, ситкә китһә — йәнеңә ауыр
• Балаларыңды талаштырырға теләһәң, өй ҡалдыр
• Балалы тормош — мең хәсрәт, балаһыҙ — бер хәсрәт.
• Балаһыҙ кеше кеше һөйләр, балалы кеше балаһын һөйләр.
• Баланан бәхетең булһа — ҡарт көнөңдә йәш итер,

Баланан бәхетең булмаһа — иртә йәштән ҡарт итер

• Баланың балаһы — балдан татлы.
• Бала көлкөгә туймаҫ, ялҡау йоҡоға туймаҫ.
• Балаһыҙҙың малы хәрәм, эшлекһеҙҙең йәне хәрәм.
• Балсы ҡулынан бал тамыр, һауынсы ҡулынан һөт тамыр.
• Бал булһа, себене булыр, өҫтөн ябып тотмаһаң, малы булһа, ҡазаһы булыр, һаҡлай белеп тормаһаң.
• Бал ҡортоноң балы бар, балға хәтле наҙы бар.
• Балдыҙы сибәр ҡатынының үлемен теләр.
• Балһыҙ гөлгә ҡорт ҡунмаҫ, балаһыҙ йортҡа ҡот ҡунмаҫ.
• Балта оҫтаһы балтаһынан билгеле.
• Балта һабын тотам тигәнсе, балтаһын һыуға төшөргән.
• Балта сапҡансы, түмәр ял итә.
• Балта һабы беләктән башлана, үткерлеге — йөрәктән.
• Балтаң булмаһа, урманға барма.
• Балтасының балтаһы китек.
• Балтасының өйө терәүле.
• Балыҡ башынан серей, ә ҡойроғонан башлап таҙарталар.
• Балыҡ бирһәң — бәйләп бир, башын-күҙен сәйнәп бир
• Балыҡ тотһаң, башынан тот.
• Балыҡ аулаған байымаҫ.
• Балыҡ ашағың килһә, һыуҙан ҡурҡма.
• Балыҡ тота алмаған һыуҙы яманлаған.
• Балык тотҡан туҡ булыр, аяҡ-быуыны ныҡ булыр.
• Балыҡсының ҡулы аҡ, малсының йөҙө аҡ.
• Балыҡ башынан боҙолор (серер), ҡойроғонан таҙартырҙар.
• Балыҡсы күлен маҡтай,

Көнлөксө көнөн маҡтай.

• Балыҡты тотҡан уңмаҫ, ашаған туймаҫ.
• Балыҡты тотоуынан тотам тигәне ҡыҙыҡ.
• Балыҡты йөҙөргә, үгеҙҙе һөҙөргә өйрәтмәйҙәр.
• Барабан ҡаҡһалар — барабан артынан, ҡумыҙ тартһалар — ҡумыҙ артынан
• Бармағына күрә балдағы
• Бар барын һөйләр, кгк югыи һөйләр.
• Бар булһаң, биргәнеңде әйтмә, ир булһаң, еңелгәнеңде әйтмә.
• Бар өҫтөнә бар — май өҫтөнә бал.
• Барҙың барлығы тейә, юҡтың тарлығы тейә.
• Барҙың бары ла бар, юҡтың өйө лә тар.
• Барлы ярлы булмай.
• Барлыҡ пар иткән, юҡлыҡ тар иткән.
• Бар яраштыра, юҡ талаштыра.
• Барын биргән — байға һан.
• Барма бейгә — үҙе килер өйгә, барма ханға — үҙе килер малға.
• Бармаҡ менән бармаҡ тиң түгел, әҙәм менән әҙәм тиң түгел.
• Бармаған ерҙә баҡыр бар,

Күрмәгән ерҙә көмөш бар, Алмаған ерҙә алтын бар, Барһаң, тимер табылмаҫ.

• Бармағына ышанған — ҡашыҡһыҙ ҡалған.
• Бармаҡ йөрөт аң эйҙер, бәке йөрөт — ҡын кейҙер.
• Бармаҡ тоя белмәһә, ҡул тоя белмәй.
• Барған ереңә таш булып бат
• Баҫҡысҡа берәр аҙымлап менәләр
• Баталы ҡол арымаҫ, батаһыҙ ҡол йәлсемәҫ.
• Батша һарайын таҙартҡансы, ат һарайын таҙарт.
• Батшаның башы эшләмәһә лә эттәре тешләшә.
• Батшаның ҡоло буғансы, фәҡирҙең улы бул.
• Батша залим булһа — йорт туҙыр, батша ғалим булһа — йорт уҙыр.
• Батша талап ала, хәйерсе теләнеп ала.
• Батша әмере өс көн йөрөр.
• Батшаң һуҡыр булһа, бер күҙеңде ҡыҫып үт.
• Батшанан һалдат артмаҫ.
• Батшаның күҙе ҡанға туймай.
• Батыр - һуғышта, ҡурҡаҡ ҡыуышта үлә.
• Батыр бер үләр, ҡурҡаҡ мең үләр.
• Батыр кәрәк яу килгәндә, түрә кәрәк дау килгәндә.
• Батыр уртаҡ, бей уртаҡ — береһе илгә дан сәсә, икенсеһе ҡан сәсә
• Батырға ла ял кәрәк.
• Баш ауырта тип, башты ташҡа ормайҙар.
• Баш бармаҡ: «Бөгәм дә бөгәм»,

Күрһәткес: «Сүгәм дә сүгәм», Урта бармаҡ: «Сигәм дә сигәм», Исемһеҙе: «Тегәм дә тегәм», Бәпес бармаҡ: «Арағыҙҙа тик бер үҙем интегәм», — тип әйтер, ти

• Башҡорт байыһа, бисә ала, урыҫ байыһа, йорт һала.
• Башлыҡ булһаң — башлы бул, Йыйырылмаҫ ҡашлы бул!
• Башың ауыртһа — яулыҡ эсендә, беләгең ауыртһа — ең эсендә (булһын).
• Башлаған эш — бөткән эш.
• Башланған эштең бөткәне яҡшы.
• Башлаусыһы булһа, ҡеүәтләүсеһе табылыр.
• Башлы кеше ташты аш итер.
• Башлыҡ аҡылға бай, халыҡ күңелгә бай.
• Башлыҡ булһаң башлы бул, йыйырылмаҫ ҡашлы бул.
• Башлыҡҡа ла баш бар,

Тағанай башында таш бар.

• Башлыҡты башлыҡ ҡуя
• Башһыҙ илдә бәрәкәт булмаҫ.
• Башһыҙ өйҙә эт хужа.
• Башым китмәһен тип ултырған башлыҡтан илгә изгелек китмә.
• Башта уйла, унан эшлә.
• (Эштең) Башы нисек — ахыры шулай бөтөр.
• Башыңа төшһә, башмаҡсы булырһың.

Бей

• Бей башына ҡол етер
• Бей булмаған бей булһа, менмәгән тауҙың башын ҡал¬дырмаҫ
• Бей икәү булһа, дау дүртәү.
• Бейгә бирем яҡшы
• Бейә кешнәмәй айғыр тешләмәй.
• Бей икәү булһа, дау дүртәү булыр.
• Бейек тауҙың үре күп.
• Бейә эштә йөрөп тирләһә, ҡолон бушҡа йөрөп тирләй.
• Бейә күп булһа, ҡолон күп.
• Бейә менһәң- ҡолон юҡ, һаумал асһаң, ҡымыҙ юҡ.

Бейә һаумаҡ — ут йотмаҡ,
Ҡымыҙ бешмәк — йән сыҡмаҡ

.

• Бейәһенең серен эйәһе белер.
• Белеклегә бер әйтһәң - ҡолағының эсендә, белекһеҙгә биш әйтһәң дә - ҡолағының тышында.
• Белеме барҙың - ҡәҙере бар.
• Белемле белеменә таяныр, белемһеҙ - беләгенә таяныр.
• Белемле ҡыҙ - бирнәле ҡыҙ
• Белемлегә йот юҡ, белемһеҙгә ҡот юҡ.
• Белемле кеше юғалмаҫ.
• Белмәгәндең беләге тыныс
• Белмәгән беләгең тыныс булһа ла йөрәгең тыныс булмай.
• Белмәү ғәйеп түгел, белергә тырышмау - ғәйеп
• Белгән белгәнен эшләр, белмәгән беләген тешләр.
• Белгән — юлда, белмәгән — түрҙә.
• Белгәнгә — ер, белмәгәнгә — гүр.
• Белмәгән белер, белмәгәндән көлөр.
• Белмәгән эшкә ҡатышма.
• Белмәгән эштән шайтан көлгән.
• Белмәгәндең беләге тыныс, белгәндең ике ҡулына ла көс.
• Белмәгәндең беләге тыныс, белгәндең йөрәге тыныс.
• Белгәнгә — яңылыш, белмәгәнгә — нағыш.
• Бер алдар - гел алдар.
• Бер бар - берәгәйле бар.
• Бер болғанмай һыу ҙа тонмай
• Бер аяғын күтәргәнсе, икенсеһен эт ашаған.
• Бер бирмәһәң, мең биргәнең юғалыр.
• Бер кешенең хатаһы йөҙ кешенең ғүмерен ҡыҫҡарта.
• Бер көндөң ни арыһы, ни биреһе!
• Бер тәртәгә егелгәс, тартмай хәлең юҡ.
• Бер эшсегә ун башсы.
• Бер йәҙрә берҙе үлтерер, бер һүҙ меңде үлтерер.
• Бер көн артта ҡалһаң, биш көн артынан йүгерерһең.
• Бер ҡаҙыҡҡа ике ат бәйләнмәҫ.
• Бер рәхәттең бер михнәте була.
• Бер тинлек ҡуян - ун тинлек зыян
• Берҙең көнө мир менән, мирҙең көнө ер менән.
• Берәүҙең быҙауы үлһен тиһәң, үҙеңдең үгеҙең үлер.
• (Эш) Бер кирегә китһә, гел кирегә китер.
• Бер ҡөн артта ҡалһаң, биш көн югерерһең.
• Бер ҡул менән төйөн бәйләнмәй.
• Бер тырышлыҡ унлата ҡайта.
• Бер эшен башлаған, икенсеһен ташлаған — береһен дә ослап сыға алмаған.
• Бер эшкә бәйләнгәс, билеңде бушатма.
• Бер эшлә, берәгәйле эшлә.
• Бер юлы ике кәмәнең ҡойроғон тотоп булмай.
• Бер тин һумды һаҡлай, бер көн йылды һаҡлай.
• Бер һыйыр аҫыра, берәгәйле аҫыра.
• Бер ат арҡаһында мең ат һыу эскән.
• Бер йортҡа ике бикәнең тауығы һыймаҫ.
• Бер кеше тәхеткә менһә, ҡырҡ кеше атҡа менә.
• Бер күктә ике ҡояш булмай.
• Бер ҡолас — ер түгел.
• Бер өңгә ике айыу һыймаҫ.
• Бер тәкә ҡайҙан китһә, бар көтөү шунан китә.
• Бер түрәгә дау килһә — түрәләр һөйөнөр,

Күп түрәгә дау килһә — түрәләр берегер.

• Бер йыл тартай һимерһә, бер йыл бүҙәнә һимерә.
• Бер кеше һабан артынан йөрөй, ете кеше ҡалаҡ тотоп йөрөй
• Бер көн көл булмайынса, бер көн килеп гөл булып булмай.
• Бер юлдан йөрөгән кешеләр берен-бере ашамай.
• Берәү аҡса таба, берәү муҡса тегә.
• Берәү ашағанға берәү туҡ булмаҫ.
• Берәү һыйыр һауа, берәү мөгөҙөн тота.
• Берәү туңып һикерә, берәү туйып һикерә.
• Берәү үлмәй — берәү көп күрмәй.
• Берәүгә алтын табаҡтан нан бирә, берәү нан хәсрәтенән йән бирә.
• Берәүҙең ер күтәрмәҫ малы бар, берәүҙең ат күтәрмәҫ да¬ны бар.
• Берәүҙәр түрә, берәүҙәр түрә янында көн күрә.
• Берәүҙәргә көн дә байрам, көн дә туй,

Берәүҙәргә көн дә һағыш, көн дә уй.

• Берҙең көнө ил менән, илдең көнө ер менән.
• Берҙә түгел, илдә көс.
• Берәүҙең бәхетенән берәү төшә тәхетенән.
• Береһен үлтермәй, береһен тергеҙеп булмай.
• Бесәй юҡта сысҡан баш.
• Бесән юҡта һалам да ҡурмы.
• Бесән яҡҡан, үҙе ятҡан.

Биҙ

• Биҙмән менән гер бергә

Ҡатын менән ир бергә

• Бикәләр түр өсөн талашыр.
• Бикәр эш битһеҙ булыр.
• Бил бөкмәйенсә белен бешмәй.
• Биле билтәк бишле айғыр алтыһында ат булыр.
• Биле ныҡтың иле ныҡ, иле ныҡтың биле ныҡ.
• Билдәһеҙ эштә тәүәккәллек ҡотҡара.
• Биргән бейгә яраған, ауыҙы-башы ҡанаған.
• Биргән бейгә яраған, бирмәгән кемгә яраған?
• Биргән менән мал бөтмәй.
• Бирәм тигән бей булмаҫ.
• Бирәйем тигән ҡолона — сығарып ҡуйыр юлына, Бирмәйем тигән ҡолона — тартып алыр ҡулынан
• Бирмәҫ ҡыҙҙың ҡалымы ҙур.
• Бирәм тигән ҡолона - сығарып ҡуйыр юлына!
• Бирһәң — алырһың, сәсһәң — урырһың.
• Бисәң матур - бай тирмәһендә ятыр.
• Бисмилла тигәнсе, ҡор үлеп бара .
• Бисәң матур булһа, байың үсле була.
• Битеңде биҙәмә, аҡылыңды биҙә.
• Биш мәртәбә уйла, бер мәртәбә эшлә.
• Бишек бауы билеңдә, имсәк һөтө иренеңдә .
• Биштең башы булғансы, алтының аяғы бул.
• Бойҙай сәсһәң, башағын йый, шалҡан сәсһәң, тамырын йый.
• Боландың мөгөҙө, сәсәндең һүҙе, филдең теше, оҫтаның эше ҡиммәт.
• Боло булһа, ҡоло табыла.
• Болот елгә ҡаршы йөрөмәй.
• Борос әсе, әсе телле унан да әсе.
• Бохар даны менән бүҙ үтер, атай даны менән ҡыҙ үтер.
• Бохарҙа малы барҙың күңеле туҡ.
• Бөркөт себен ауламай
• Бөгөнгө уй иртәгәгә ярамай.
• Бөгөнгө эшеңде иртәгәгә ҡалдырма.
• Бөлгән илгә бөкөрө билле бей килер.
• Бөлгән байға һан юҡ.
• Бөлгән илдән бүлтерек алма.
• Бөркөт ҡартайһа, сысҡан аулар.

Буй

• Буй эшләмәй, ҡул эшләй.
• Буйына ҡарама, ҡулына ҡара.
• Булган кешенең көрәге лә утын киҫер.
• Булдыҡлы булмағанды булдырыр.
• Булдыҡһыҙ балтанан күрер.
• Булдыҡһыҙҙан һөнәр сыҡмаҫ.
• Булдыҡһыҙҙың ҡоралы насар
• Булмаҫтай алтмышҡа етһә лә булмаҫ.
• Булмаҫтайға һүҙ әрәм.
• Булмаҫтайҙан булмаҫ:

Ул да тыумаҫ, ҡыҙ ҙа тыумаҫ, Тыуһа ла тормаҫ.

• Булмаҫ эште телгә алма.
• Булыр-булмаҫ кеше ат үлтерер.
• Булыр ир алты йәшендә башмын тир,
• Булмаҫ ир алтмыш йәшендә йәшмен тир.
• «Булыр» тигән — булдырған.
• Булырҙайҙың йөҙөнән, булмаҫтайҙың һүҙенән (билгеле)
• Булмаҫ иргә бөкөрө ҡатын.
• Буйың етмәгәнгә үрелмә.
• Булыр-булмаҫ егеттең әйткән һүҙе ел булыр
• Буран булһа, һунар юҡ, ямғыр булһа, туҙан юҡ.
• Буран булһа, һунар юҡ,

Ямғыр булһа, туҙан юҡ, Түрә килһә, майҙан юҡ.

• Бурҙы йөккә, мулланы мәктәпкә, кулакты колхозға яҡын ебәрмә.
• Бурысҡа алыуы еңел булһа ла, түләүе ауыр
• Буш башаҡ башын күккә сөйә, Туҡ башаҡ башын аҫҡа эйә
• Буш тоҡ тура ултырмаҫ.
• Буштың атаһы үлгән.
• Бушты бушҡа бушатма.
• Буянған ҡыҙҙан оялған ҡыҙ матур.
• Бүҙәнәңең өйө юҡ,

Ҡайҙа барһа — бытбылдыҡ.

• Бүре лә туҡ булһын, һарыҡтар ҙа иҫән ҡалһын.
• Бүрене аяғы туйҙыра.
• Бүренең көсө тешендә, кешенең көсө эшендә.
• Бүре тотор бурҙай эт бөйөрөнән беленер, бүре һуғыр ир-егет беләгенән беленер.
• Бүре ас булһа ла елкәһен көҙөрәйтер.
• Бүре балаһын бүреккә һалһаң да урманға ҡарай
• Бүре бәйләүгә күнмәҫ, әйҙәүгә килмәҫ.
• Бүре күләгәһендә ҡош туйыр.
• Бүре ҡартайһа ла, бер ҡуйлыҡ ҡеүәте ҡала.
• Бүре ҡуйға иш булмаҫ, ярлы байга дуҫ булмаҫ.
• Бүре менән дуҫ булһаң, этең яныңда булһын.
• Бүрегә аҙыҡ бирһәң, тешен һындырып бир.
• Бәз ҡәҙерен белмәҫ ҡулда ҡайсы уйнамаҫ,

Ат ҡәҙерен белмәҫ ҡулда ҡамсы уйнамаҫ.

• Бәлә бәләгә ҡул бирә.
• Бәлә күрһәтер булһа Аллаһ башта кешенең аҡылын алыр, ти
• Бәлә-ҡаза яңғыҙ йөрөмәй
• Бәләкәй һыуҙа оло балыҡ үҫмәй.
• Бәләкәй атты маҡта, оло атты ек.
• Бәндәнең үлгәндән һуң да өс көнлөк эше ҡалыр, ти
• Бығау, алтын булһа ла - бығау.
• Быҙау һайын — бухгалтер, һыйыр һайын — секретарь.
• Былтырғыны ҡар баҫҡан
• Бысаҡ ҡынын киҫмәҫ.
• Бысаҡ осонан һыныр.