Башҡорт теле/Мәҡәлдәр һәм әйтемдәр/Я

Я

Ябаға тайҙы хурлама: яҙға сыҡһа, ат булыр; Йәш егетте хурлама: уҡыһа, илгә баш булыр.

• Ябыҡ ишек шығырҙамай
• Ябыҡ тайҙы хурлама, яҙҙы үтһә, ат булыр.
• Ябыулы атта ял ҡалыр,ял ҡалмаһа, йән ҡалыр.
• Ябағаны яуға менмә ялы бар тип, яман менән ҡоҙа булма малы бар тип
• Яҙ сәсеүен ҡыштан ал
• Яҙ уңмаған көҙ уңмаҫ.
• (Мал) яҙ үлмәһә, көҙ үлмәҫ.
• Яҙ эшләһәң, ҡыш алырһың.
• Яҙған мал үҙ аяғы менән кире ҡайта.
• Яҙға сыҡҡан атты яуҙан да йәлләмә,

Көҙгә кергән атты кейәүеңә лә бирмә

• Яҙғы айғыр ятҡан ерҙән кешәннәй.
• Яҙғы сәсеү — бер генә ваҡыт.
• Яҙҙың бер көнө йылды туйҙыра
• Яҙҙың йәме сәскә менән, көҙҙөң йәме көлтә менән.
• Яҙын бер биҙрә ямғыр-бер ҡалаҡ бысраҡ, көҙөн бер ҡалаҡ ямғыр- бер биҙрә бысраҡ.
• Яҡшы ат ирҙең данын сығарыр.
• Яҡшы аттың башы ҡашҡа.
• Яҡшы ат бығауһыҙ йөрөмәҫ, алама атҡа тышау ҙа теймәҫ.
• Яҡшы килен яҙ килер, яман килен көҙ килер.
• Яҡшы эш - һаулыҡтың балаһы.
• Яҡшы әкиәт ысынға яҡын була.
• Яҡшыға төшкән - ярпайған, Яманға төшкән - ҡартайған
• Яйлы эш — майлы эш.
• Яҡшы ат тәртә араһында үлә.
• Яҡшы атҡа ял юҡ.
• Яҡшы ағай ил көтһә, йорт кәрәген үтенер,

Яман ағай ил көтһә, илгә дошман килтерер; Яҡшы ағай йорт көтһә, йортҡа шатлыҡ килтерер, Яман ағай йорт көтһә, йәм-байлығын бөтөрөр.

• Яҡшы егет ил ғәйебен асмаҫ.
• Яҡшы түрә әҙәмгә юл асыр, яман түрә әҙәмдең юлын быуыр.
• Яҡшы кеше эш яратыр, яман кеше эш ҡыйратыр.
• Яҡшы эш үҙ-үҙен маҡтай.
• Яҡшы юртаҡ — күпкә уртаҡ
• Яҡшы ҡатын юҡтан ғына юрған һырыр, яман ҡатын яңғыҙ юрғаңды һуйҙырыр
• Яңғыҙ ағас сана булмай,

Яңғыҙ бейәнән һаба тулмай.

• Ялан йәме көлтә менән.
• Ялҡауҙың еренә бойҙай сәсһәң, билсән үҫә.
• Ялған яндырыр, яманатҡа ҡалдырыр.
• Ялғанлаған ямандың үҙ башына теле яу.
• Ялғансы менән хәйләкәрҙең дуҫы ла, иптәше лә, яҡыны ла булмай.
• Яман ат эйәһен ҡартайтыр.
• Яман айғыр өйөрсәк.
• Яман орлоҡ сәсеп, яҡшы иген көтмә.
• Яман менән юлдаш булһаң Һәрпәк (һәлмәк) балтаң билеңдә булһын
• Яманлыҡтың төбө - наҙанлыҡ
• Ямғыр менән ер йәшәр, фатиха менән ир йәшәр.
• Яман атты ял баҫыр, яман илде яу баҫыр.
• Яман илдең яҡшыһы булғансы, яҡшы илдең яманы бул.
• Яман түрә йән алыр.
• Яңы салғы ҡаты саба.
• Яр аҫтынан яу сыҡҡан
• Ярап торорға өй һалма, ярап торорға бисә алма.
• Ярма һораған көн күрмәҫ, ҡаҙна һораған ил уңмаҫ.
• Ятҡан ағас ял табыр, йөрөгән аяҡ мал табыр
• Ялҡау аҙ эшләй, аҙ эшләһә лә,күп тешләй
• Ялҡау аҡрын барһа ла, ярлылыҡтың артынан тиҙ етер
• Ялҡау атты ял баҫыр
• Ялҡау ашҡа килер, уңған эшкә килер
• Ялҡау булма-ялҡаулыҡ баҫыр
• Ялҡау йөрөшөнән билдәле
• Ялҡау кеше иҫәпкә бар, һанға юҡ
• Ялҡау кеше эш янында ат кеүек,эш янында ат кеүек
• Ялҡау өйҙә, бүрке сөйҙә.
• Ялҡау әйткән: «Бөгөн ял итәйем дә, иртәгә ныҡлап эшләрмен ».

Тырыш әйткән: «Бөгөн тырышып эшләйем дә, иртәгә ял итермен».

• Ялҡау кеше-ярты кеше,уңған кеше-ун кеше
• Ялҡау өйөнә еткәс йүгерер
• Ялҡау өмә әйтер,тамаҡһау өмәгә йөрөр
• Ялҡау торһа йән ҡуймаҫ
• Ялҡау ултырып йоҡлай, ятып эшләй
• Ялҡау урынын йыймаҫ
• Ялҡау үгеҙ ит бирә,ялҡау кеше ни бирә?
• Ялҡау үлмәҫ, рәхәт көн күрмәҫ
• Ялҡау ялдан туймаҫ,уңған эштән туймаҫ
• Ялҡау ялҡауға эйәрер
• Ялҡау ята белмәҫ,ятһа, тора белмәҫ
• Ялҡау ятып ашар
• Ялҡау аҙ эшләй, аҙ эшләһә лә, күп тешләй.
• Ялҡау аҡрын барһа ла, ярлылыҡтың артынан тиҙ етер.
• Ялҡау атты ял баҫыр.
• Ялҡау ашҡа килер, уңған эшкә килер.
• Ялҡау булма — ялҡаулыҡ баҫыр,
• Ялҡау йөрөшөнән билгеле.
• Ялҡау кеше иҫәпкә бар, һанға юҡ.
• Ялҡау кеше аш янында ат кеүек, эш янында ят кеүек.
• Ялҡау кеше — ярты кеше, уңған кеше — ун кеше.
• Ялҡау өйөнә еткәс йүгерер,
• Ялҡау өмә әйтер, тамаҡһау өмәгә йөрөр.
• Ялҡау торһа йән ҡуймаҫ.
• Ялҡау ултырып йоҡлай, ятып эшләй.
• Ялҡау урынын йыймаҫ.
• Ялҡау үгеҙ ит бирә, ялҡау кеше ни бирә?
• Ялҡау үлмәҫ, йәхәт көн күрмәҫ.
• Ялҡау ялдан туймаҫ, уңған эштән туймаҫ.
• Ялҡау ялҡауға эйәрер.
• Ялҡау ята белмәҫ, ятһа, тора белмәҫ.
• Ялҡау ятҡан ерҙән кеше өйрәтер.
• Ялҡау ятып ашар.
• Ялҡау ятыр ерҙең яйлыһын һайлар.
• Ялҡау ятыр, йоҡо тирмәне тартыр.
• Ялҡауға йомош ҡушһаң, ул Һиңә аҡыл өйрәтер.
• Ялҡауға көн дә байрам, кеше май ашағанда, ул эсә айран.
• Ялҡауға көн дә ял.
• Ялҡауға ҡояш та ваҡытында сыҡмай.
• Ялҡауға ҡәбер хәрәм.
• Ялҡауға үгеҙ үлһә — ит, арба ватылһа — утын.
• Ялҡауға эш ҡушһаң, атаң бирмәгән өгөттө бирер
• Ялҡауға эш ҡушһаң, башы ауырта,
• Ялҡауға эш юҡ.
• Ялҡауға эш ярамаҫ.
• Ялҡауға ярты көн эш, ярты көн ял.
• Ялҡауҙан эш ояла.
• Ялҡауҙы ҡандала баҫыр.
• Ялҡауҙы яланда күрмәҫһең.
• Ялҡауҙың аты ла аҙымһыҙ бул ы р.
• Ялҡауҙың башында план күп була.
• Ялҡауҙың — бешкән дә төшкән.
• Ялҡауҙың дуҫы — йоҡо.
• Ялҡауҙың көн дә башы ауырта.
• Ялҡауҙың эсе, йоҡосоноң башы ауырта.
• Ялҡауҙың эше тарҡау.
• Ялҡауҙың ялы аҙнаһына биш көн.
• Ялҡауланһаң — ауырырһың, тырышһаң— һауығырһың.
• Ялҡаулығыңды юҡ итһәң, тамагыңды туҡ итерһең.
• Ялҡаулыҡ башҡа бәлә килтерер.
• Ялҡаулыҡ — зәхмәт, дарыуы — хәрәкәт.
• Ялҡаулыҡтың дарыуы — эш.
• Яманды ашҡа саҡырһаң саҡыр, эшкә саҡырма.
• Ямандың эше ярты юлда ҡалыр.
• Яңғыҙҙың эше бөтмәҫ.
• Яңғыҙ һыйырым аранда,

Ни ҡайғым бар буранда?

• Яратҡан эш ялҡтырмай.
• Ярлылыҡ ғәйеп түгел, ялҡаулыҡ ғәйеп.
• Ярлылыҡҡа дарыу юҡ, ялҡаулыҡ менән ҡушылһа.
• Ярты көнгә ярыш юҡ.
• Ярты эш йөҙгә оят.
• Ярыҡ ҡайҙа — ел шунда, ялҡау ҡайҙа — тел шунда.
• Ярышмаған эш ауыр була.
• Ята-ята таш та сатнай.
• Ятҡан аяҡ ял табыр, йөрөгән аяҡ мал табыр.
• Ятҡан ерең көшөл өҫтө булһа ла, кеше өҫтөндә булмаһын.
• Ятып икмәк табылмай.
• Ятып ҡалғансы, атып ҡал.
• Ятһаң, ята бирәһең, торһаң, бара бирәһең.
• Яуға барған — йәйәһен онотҡан.